Z historii Szkoły Podstawowej w Mniszowie

	pomóżcie!!! ;)
	Jeżeli posiadacie informacje, materiały dotyczące prezentowanych w Serwisie felietonów, macie propozycję innych związanych z Ziemią Proszowską, albo zauważyliście błędy w naszym materiale; prosimy o kontakt! skarby@24ikp.pl. Inne kontakty z nami: TUTAJ! Redakcja IKP

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Z historii Szkoły Podstawowej w Mniszowie

Mniszów, 7-02-2004

     Na podstawie ukazu /1/ cara Aleksandra II z dnia 19 lutego 1864 roku o ustroju samorządowym gminy wiejskiej w Królestwie Polskim mieszkańcy Grębocina podjęli w dniu 22 lutego 1892 roku uchwałę o budowie szkoły elementarnej.

     Po zatwierdzeniu uchwały przez władze powiatowe i wydaniu orzeczenia organizacyjnego przez Dyrekcję Szkolną w Kielcach, przystąpiono wiosną do budowy szkoły. Jesienią 1893 roku budynek szkoły z cegły na podmurówce kamiennej, przykryty dachówką był gotów. Mieścił jedną izbę lekcyjną o wymiarach 8,5*7*2.55 m. oraz mieszkanie dla nauczyciela składające się z dwóch pokoi , kuchni ,spiżarni i przedpokoju. Obwód szkoły obejmował wsie: Grębocin , Mniszów , Szpitary, Kowalę , Żerkowice , Tomaszów i Przybysławice. Pierwszym nauczycielem i kierownikiem tej elementarnej szkoły był Wieczorek Józef.

     29 grudnia 1900 roku naczelnik powiatu miechowskiego guberni kieleckiej sporządził pismo do wójta gminy Kowala .: " Zarząd Dóbr Państwowych w Radomiu 13 czerwca br. Za Nr 6600 zakomunikował mi , że Monarcha Imperator na wniosek Pana Ministra Rolnictwa i Dóbr Państwowych w dniu 15 maja br zezwolił na przekazanie Ministerstwu Oświaty dla potrzeb miejscowych szkół elementarnych pokarczemnych działek ziemi bez zabudowań / .../ " W ślad za tym sporządzono poniższy zdawczo -odbiorczy akt : " Na podstawie polecenia Pana Naczelnika powiatu miechowskiego z dnia 29 grudnia 1900 roku za Nr 16064 wydanego na zasadzie Zarządzenia Zarządu Dóbr Państwowych w Radomiu z dnia 13 czerwca1900 roku za Nr 6600 - Wójt Gminy Kowala powiatu miechowskiego przybył w dniu dzisiejszym do wsi Mniszów razem z nauczycielem szkoły elementarnej w Grębocinie Mateuszem Tomaszunasem i w obecności dwóch świadków, gospodarzy , włościan tejże wsi , przekazał mu do bezpłatnego użytkowania dla powierzonej nam szkoły dwie karczemne działki ziemi, znajdujące się w wymienionej wyżej wsi, a mianowicie:

1-sza o powierzchni 1 dziesięcina / 2/ 608 sążni / 3/ kwadratowych , graniczącą z pólnocy z błoniami włościan wsi Mniszów i osadą włościanina tejże wsi Stanisława Biernackiego , a ze wschodu , południa i zachodu z lokalnymi drogami.
2-ga o powierzchni 1966 sążni kwadratowych , granicząca od północy z osadą włościanina tejże wsi Mikołaja Cichego, ze wschodu i południa lokalnymi drogami, a od zachodu z zagrodą włościanina tejże wsi Tomasza Jakubowskiego.

     Wyżej opisane działki przekazano nauczycielowi Tomaszunasowi z ukazaniem mu wszystkich granic. Na tym niniejszy protokół zakończony i przez obecnych podpisany. Oddający Wójt Gminy Kowala M. Zemełka. Przyjmujący nauczyciel Grębocińskiej Szkoły Tomaszunas.
Świadkowie: Stanisław Biernacki i Kazimierz Kura niepiśmienni , a z ich upoważnienia podpisuje M. Pietrow".

     Na skutek starań mieszkańców wsi Mniszowa 1 września 1918 roku otwarto Publiczną Szkołę Powszechną w Mniszowie. Przez pierwsze trzy lata była szkolą jednoklasową i mieściła się w wynajętym na ten cel lokalu u miejscowego gospodarza Andrzeja Formy. Obejmowała miejscowości: Mniszów, Szpitary, Tomaszów i Przybysławice. Nauczycielem kierującym był Stanisław Sendek / od 1 września 1918 roku do 31 sierpnia 1921 roku/.

     Od 1 września 1921 roku jednoklasowa szkoła przekształcona została na trzyklasową. "Na podstawie Uchwały Rady Szkolnej Powiatowej z 18 czerwca 1921 roku przekształcam niniejszym z dniem 1 września 1921 roku jednoklasową szkołę powszechną w Mniszowie na szkołę trzyklasową kasując jednocześnie szkołę w Grębocinie a otwierając klasę w Szpitarach. Do czasu powstania 2 i 3 klasy w Mniszowie - Grębocinie i Szpitarach powstaną klasy stanowiące część szkoły w Mniszowie".
Za inspektora szkolnego Cześnikowski.

     W Szpitarach klasę umieszczono w wynajętym budynku u Jana Wołocha a od 1 września 1923 roku u Jana Habra . Ponieważ szkoła w Grębocinie posiadała własny budynek z mieszkaniem dla nauczyciela siedziba kierownictwa szkoły w Mniszowie pozostała nadal w Grębocinie. 1 września 1922 roku kierownikiem szkoły zostaje pan Józef Barański.

     W międzyczasie czyniono starania w sprawie wzniesienia w Mniszowie odpowiedniego budynku. Ponieważ nie wybudowano w 1927 roku budynku szkolnego, szkoła powszechna w Mniszowie zostaje zamieniona na szkołę powszechną w Grębocinie. Starania o budynek szkolny podejmują mieszkańcy Mniszowa po wojnie. Jednym z nich był Stanisław Przytuła, który przez dwadzieścia lat marzył o budowie szkoły w swojej gromadzie, a marzenia realizował rozumnie i konsekwentnie. Wspierał go sołtys Antoni Janczur i sekretarz Zarządu Gminnego Piotr Zientara.

     22 czerwca 1947 roku rozpoczęto budowę . 6 lutego 1949 roku odbyło się poświecenie i oddanie do użytku nowego gmachu szkolnego , o którego starania czyniono od 1918 roku.

Przed ostateczną decyzją o budowie szkoły rozgorzała walka pomiędzy Grębocinem a Mniszowem o lokalizację. Za Grębocinem przemawiały tradycja i istniejący budynek, za Mniszowem bardziej centralne położenie. Wieść niesie, że szalę przeważył sołtys Mniszowa Antoni Janczur, znakomity mówca, znany powszechnie działacz, który umiał przekonać urzędników w Krakowie i Warszawie do swoich idei. Projekt budynku sporządził architekt powiatowy inż. Piotr Massalski.

     23 lutego 1947 roku Gromadzka Rada Narodowa podjęła uchwałę o niezwłocznym przystąpieniu do budowy szkoły. Trudno było ją rozpocząć skoro kolejna jej uchwała "O ustaleniu porządku prac datowana jest na 23 sierpnia 1947 roku".

     Teraz prace zaczęły nabierać tempa. W czynie społecznym /szarwarki/ mieszkańcy okolicznych wsi wykonali wszystkie roboty ziemne. Przywieźli zaprzęgami konnymi piasek, drewno, wapno i cegłę. Około 800 tys. przywieziono ze stacji kolejowej w Kościelcu drewnianymi wozami, przez błotniste drogi polne. Do przywozu końcowych dostaw cegły wynajęto woźniców z Piekar. Nadzór nad dostawą materiałów , ich składowaniem i pracami prowadził Mieczysław Kawalec. Do p.[racy przystąpiła teraz firma budowlana. Zatrudniała ona siedmiu murarzy oraz wielu miejscowych ludzi do pomocy. Wymienię tylko tych, którzy pracując dłużej utrwalili się w pamięci. Daniel Pasek, Zygmunt Kasza, Stanisław Baborowski, Mieczysław Przytuła Wincenty Szopa, Wincenty Migas.

     Musimy uświadomić sobie, że wszystkie prace wykonywane były ręcznie. Ogromne ilości materiałów pomocnicy wynosili na mur po schodach. Na zwieńczeniu muru ułożono płyty betonowe, które był w stanie wydźwignąć tylko najsilniejszy człowiek w okolicy pan Wincenty Migas ze Szpitar.

     We wrześniu 1948 roku budynek szkoły w stanie surowym był już przykryty dachem. Pozostał jeszcze ogrom prac wykończeniowych. Przy organizacji prac wykończeniowych wiele energii wykazali Wójt Gminy Józef Kopeć i sekretarz Piotr Zientara. W ciągu 5 miesięcy otynkowano parter, położono podłogi w czterech klasach i mieszkaniu kierownika /na parterze/. Wybudowano piece, położono lastryko na korytarzach.

     Okna i drzwi wykonano w Proszowicach. Zygmunt Porębski i Stanisła Wojtusik zajęli się wstawieniem okien, drzwi i wykonaniem podłóg. 1 lutego 1949 roku parter był gotów. Malowanie drzwi, okien i podłóg odłożono na cieplejszą porę roku. Kosztorys prac od 1 września 1949 roku wynosił cztery miliony złotych. Zauważmy, że budynek szkoły w Mniszowie wykonano pod klucz w rekordowo szybkim czasie, niespełna dwóch lat od rozpoczęcia wykopów. Takiej sprawności nie powstydziły by się firmy budowlane nawet obecnie. A przecież nie dysponowano samochodami, koparkami, dźwigami a nawet betoniarkami. Świadczy to o bardzo dobrej organizacji, zaangażowaniu i pracowitości ludzi z całego obwodu szkolnego.

Poświęcenie i oddanie do użytku nowego gmachu szkolnego odbyło się 6 lutego 1949 roku.

"Był to dla Mniszowa i okolicy dzień niezwykły, dzień uroczysty jaki zdarza się raz na 100 lat,albo i więcej" - pisze kronikarz. -W godzinach przedpołudniowych okoliczna ludność świątecznie ubrana zapełniła parter budynku szkolnego. O godz. 12 przybył starosta powiatowy Jan Konieczny, inspektor szkolny Stanisław Pogoda, proboszcz parafii Nowe Brzesko ks. Franciszek Pasek i wielu przedstawicieli urzędów i organizacji powiatu i okolicznych gmin. Zebranych powitał wójt Józef Kopeć, a starosta przeciął wstęgę. Ksiądz proboszcz dokonał aktu poświęcenia. Były przemówienia i występy artystyczne. "Wszystkich zaproszonych w liczbie stu kilkudziesięciu osób przyjęto herbatą na koszt mieszkańców gromady Mniszów".

     W dniu następnym przywieziono z Grębocina sprzęty szkolne i od 8 lutego 1949 roku rozpoczęła się w nowym gmachu szkolnym normalna nauka. Po rezygnacji ze stanowiska p. Józefa Barańskiego nowym kierownikiem szkoły został pan Marian Piwowarski /od 1 września 1948 roku/.

     W roku szkolnym 1948/1949 do szkoły uczęszczało 185 uczniów: do klasy I- 18; Ii- 23; III- 32; IV22; V- 24; VI - 31; VII- 35.

     Rok szkolny zakończył się pozostawieniem 10 uczniów . W roku następnym pozostawiono aż 32 dzieci. Kierownik Piwowarski tłumaczył to słabą frekwencją uczniów oraz niewystarczającym przygotowaniem zawodowym nauczycieli i ich fluktuacją.

     W grudniu 1949 roku posadzono na terenie szkoły drzewa zakupione w szkółce w Czajęczycach i jeden dąb pamiątkowy, który nazwano imieniem przodownicy szkoły uczennicy klasy IV Teresy Przytuła. Dąb ten dzisiaj jest wyjątkowo okazały.

     W tamtych czasach w budynku szkolnym była duża sala z osobnym wejściem do dyspozycji mieszkańców Mniszowa. Była ona oddzielona od pozostałej części budynku ścianką przedzielającą korytarz. Odbywały się tam zebrania wiejskie a nawet zabawy ludowe. Z pomieszczenia tego korzystała również młodzież pozaszkolna. Powstał Zespół Teatralny Młodzieży Starszej, który przygotowywał przedstawienia i wystawiał na miejscu lub na innych scenach. Największy sukces odniósł wtedy, gdy przygotował sztukę pod tytułem "Pieją koguty" w reżyserii nauczycielki, opiekunki zespołu pani Natali Zębalowej z domu Pierzchała. Tą sztuką zdobył zespół I miejsce na eliminacjach powiatowych w Proszowicach. Wymieńmy członków zespołu: Stanisław Przytuła, Ryszard Kopeć, Natalia Obora, Aleksandra Zientara, Zofia Mzyk, Stanisław Wojtusik, Cecylia Gajowiec, Zygmunt Kasza, Tadeusz Jakubowski, Adela Pasek, Krystyna Wcisło, Kazimierz i Włodzimierz Faleccy.

     Istniała też młodzieżowa drużyna siatkówki w składzie: Janusz i Leszek Piwowarscy, Kazimierz i Włodzimierz Faleccy, Tadeusz Wojtusik, i Leszek Krzyk - zawodnik podkupiony w Nowym Brzesku. Drużyna występowała z powodzeniem na wielu boiskach, także w Miechowie. Śledząc sytuację z przed 50 lat i więcej obserwujemy duże zaangażowanie mieszkańców Mniszowa i okolicy w sprawy wspólne.

1. Ukaz: nazwa rozporządzenia wydawanego przez cara
2. Sążeń - dawna jednostka długości równa rozpiętości rozstawionych ramion 1 s = 1,728- 1,789 / w Polsce/
3. Dziesięcina - rosyjska jednostka powierzchni gruntu 1dz. = 10925m.

Autorka składa serdeczne podziękowanie panu Stanisławowi Wojtusikowi za podzielenie się wspomnieniami i uzupełnienie informacji.

Barbara Wawrzak

idź do góry

powrót