Ludziom, którzy tworzyli nasz świat winniśmy choć tyle...
(fot. Konserwator Zabytków - fb)
(fot. Konserwator Zabytków - fb)
Kraków, 30-10-2021
Święto Zmarłych to jeden z tych dni, kiedy wracają wspomnienia z poprzednich lat. Jaka była pogoda? Kogo spotkaliśmy podczas odwiedzin na cmentarzu? Kto z nami wtedy jeszcze był, a dziś już go nie ma? W mojej pamięci ożywają wspomnienia z dzieciństwa: na Rakowice jechaliśmy o zmroku, chyba z całym miastem.
Wokół pętli tramwajowej przetaczały się tłumy, stragany z miodkiem były oblężone, rozgorączkowani ludzie wypełniali siatki zniczami. Potem niesieni ludzkim potokiem wpływaliśmy za bramę w Świat Zmarłych wypełniony niesamowitym blaskiem tysięcy płonących lampek. Z głośników niosły się wypominki: Rozalia, Fryderyk, Kazimierz, Barbara, Wojciech, Adam, Stanisław, Adam...
Padała decyzja rodziców: No to najpierw na tych rozstrzelanych w ostatnim dniu wojny, potem na żołnierzy z I wojny, kolumbarium, do lotników brytyjskich. Szliśmy też obok budzącej grozę, tonącej w całkowitym mroku kwatery, gdzie pochowano niemieckich okupantów. Tej wędrówce towarzyszyły wspomnienia o bliskich, wyjaśnienia kto i dlaczego zginął w walce, dlaczego ten ma pomnik, a tamten leży w ziemnej mogile. Do domu zawsze wracaliśmy zmarznięci, schodzeni, zmęczeni, ale z poczuciem, że wypełniwszy obowiązek pamięci, wracamy do świata żywych.
Troska o groby, pamięć o przeszłości to część naszej tradycji. Historyczne cmentarze mają niezwykły klimat, miejsca pochówków tworzono w czasach, gdy śmierć była blisko - bliżej niż dziś, ale dlatego traktowano ją z szacunkiem. Umieranie było częścią naturalnego procesu, przy zmarłych czuwano, upamiętniano ich z szacunkiem. Współczesność o śmierci nie pamięta, czasem tylko staje się ona wydarzeniem medialnym. Jesienny spacer po cmentarzu jest dobrym czasem do refleksji o sprawach ostatecznych, zajrzeniem w twarze Zmarłych - przywołaniem ich na chwilę. Ludziom, którzy tworzyli nasz świat winniśmy choć tyle.
