Kalendarium niepodległości część XL - alternatywa społeczna
 |
Radom, 25 czerwca 1976 - tłum demonstrantów przed budynkiem KW PZPR
(fot. Ośrodek KARTA) |
Proszowice, 11-10-2018
Alternatywa społeczna. 24 czerwca 1976 władze zapowiadają drastyczne podwyżki cen żywności. Następnego dnia w blisko stu zakładach pracy wybuchają strajki i demonstracje, najgwałtowniejsze w Radomiu. Reakcja jest brutalna - zatrzymanych zostaje 2,5 tysiąca osób w całym kraju, są bestialsko bici, więzieni, zwalniani z pracy (w Radomiu niemal tysiąc robotników). Powołanie Komitetu Obrony Robotników, na rzecz wsparcia prześladowanych, staje się głównym ogniwem zorganizowanej, jawnej opozycji.
Gdy kardynał Karol Wojtyła zostaje papieżem (w październiku 1978), wiele przedsięwzięć i inicjatyw opozycji tworzy już strukturalną alternatywę wobec władz. Podczas pierwszej pielgrzymki do kraju Jana Pawła II społeczeństwo ponownie (po Milenium) postrzega siebie samo poza ramami istniejącego państwa. Zbiorowe doświadczenie wolności otwiera perspektywy zmian.
 |
Radom, 25 czerwca 1976 - demonstranci jadący ulicą 1 Maja w stronę budynku KW PZPR
(fot. Ośrodek KARTA) |
 |
Warszawa, 24-30 maja 1977 - głodówka członków i współpracowników Komitetu Obrony Robotników w kościele Św. Marcina w Warszawie, w proteście przeciwko przetrzymywaniu w areszcie robotników z Radomia i Ursusa oraz członków i sympatyków KOR, na zdjęciu uczestnicy głodówki, od lewej w dolnym rzędzie: Jerzy Geresz, Henryk Wujec, o. Aleksander Hauke-Ligowski, Tadeusz Mazowiecki (rzecznik głodujących), Lucyna Chomicka, Stanisław Barańczak; w górnym rzędzie: Ozjasz Szechter, Joanna Szczęsna, Bogusława Blajfer, Zenon Pałka, Eugeniusz Kloc, Kazimierz Świtoń, Barbara Toruńczyk, Bohdan Cywiński, Danuta Chomicka
(fot. Ośrodek KARTA) |
 |
Gdańsk, czerwiec 1978 - Bogdan Borusewicz i Krzysztof Wyszkowski - działacze Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża - podczas tygodniowej głodówki protestacyjnej przeciwko pobiciu i aresztowaniu współpracownika KSS "KOR" Błażeja Wyszkowskiego, w głodówce wzięli udział także Józef Śreniowski i Piotr Dyk, głodówka trwała równolegle z trwającą miesiąc głodówką Błażeja Wyszkowskiego, prowadzoną w więzieniu
(fot. Ośrodek KARTA) |
23 września 1976 - powołany zostaje Komitet Obrony Robotników, jawna organizacja opozycyjna. KOR udziela pomocy materialnej i prawnej osobom represjonowanym po wydarzeniach Czerwca '76 i ich rodzinom. Informuje też opinię publiczną o działaniach władz. Po roku Komitet Obrony Robotników przekształca się w Komitet Samoobrony Społecznej "KOR".
Z Apelu do społeczeństwa i władz PRL wystosowanego wraz z powstaniem Komitetu Obrony Robotników: Robotniczy protest przeciw wygórowanym podwyżkom, który był wyrazem postawy całego niemal społeczeństwa, pociągnął za sobą brutalne prześladowania. [...]
Podpisani zawiązują Komitet Obrony Robotników, celem zainicjowania wszechstronnych form obrony i pomocy. Niezbędna jest pomoc prawna, finansowa, lekarska. Nie mniej istotna jest pełna informacja o prześladowaniach. Jesteśmy przekonani, że jedynie publiczne ujawnienie poczynań władzy może być skuteczną obroną.
Warszawa, 23 września 1976
Jacek Kuroń w artykule Myśli o programie działania: Komitet [Obrony Robotników] wyrósł z działania kilkunastu grup ruchu studentów i inteligencji, ale w krótkim czasie skupiło się wokół niego wiele tysięcy osób. Zbierających i ofiarowujących pieniądze, gromadzących informacje, przepisujących oraz rozpowszechniających komunikaty i inne materiały Komitetu. [...] Jest to niewątpliwie pierwszy krok na drodze współdziałania robotników i inteligencji. [...]
Trzeba się porozumieć i wysuwać żądania, ale - podkreślamy to - ważniejsza od żądań jest solidarność. [...] Każda sprawa, którą ludzie dobrej woli uznają za własną, może stać się okazją do powstawania ruchu społecznego.
Warszawa, listopad 1976
2-10 czerwca 1979 - I pielgrzymka Jana Pawła II do Polski.
Kazimierz Brandys (pisarz) w Miesiącach: Piątek wieczór, wyszedłem na miasto, żeby się przyjrzeć temu, co się naprawdę w nim dzieje [w związku z wizytą Jana Pawła II w Polsce]. [...] Co mnie najsilniej pociągnęło, to był rodzinny nastrój ulicy. Inny sposób chodzenia, zmieniony skład i rytm. W tej ogromnej ilości nie czuło się naporu, tłum z wolna falował, ludzie szli nie potrącając się, ustępowano sobie w przejściu. [...] Przyszli obejrzeć miejsca, które odwiedzi Papież. I obejrzeli siebie. Wielotysięczny tłum zobaczył siebie, utwierdził się w poczuciu własnej obecności. Tłum z dziećmi, z babciami, z lodami i psami, nie kierowany z zewnątrz, letni, barwny tłum przyszedł ze wszystkich dzielnic tylko dlatego, że chciał być tutaj. [...] Przyszli tu obejrzeć miasto w przeddzień wizyty Papieża, nie myśląc o niczym innym i nie uświadamiając sobie, że swoim przybyciem przeprowadzili dowód własnego istnienia.
Warszawa, 1 czerwca 1979
Jan Paweł II w homilii: Wołam, ja, syn polskiej ziemi, a zarazem ja, Jan Paweł II, papież, wołam z całej głębi tego tysiąclecia [...] wołam wraz z wami wszystkimi: Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi! Tej ziemi! Amen.
Warszawa, plac Zwycięstwa, 2 czerwca 1979
 |
Warszawa, 2 czerwca 1979 - powitanie Jana Pawła II na lotnisku Okęcie, rozpoczynające I pielgrzymkę papieską do Polski, przemówienie powitalne przewodniczącego Rady Państwa PRL Henryka Jabłońskiego, na podium widoczni również: papież Jan Paweł II i prymas Polski, kard. Stefan Wyszyński
(fot. Lech Zielaskowski / Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
 |
Warszawa, 2 czerwca 1979 - przejazd papieża Jana Pawła II ulicami miasta podczas I pielgrzymki papieskiej do Polski
(fot. Lech Zielaskowski / Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
 |
Kalwaria Zebrzydowska, 7 czerwca 1979. Przejazd papieża Jana Pawła II ulicami miasta podczas I pielgrzymki papieskiej do Polski
(fot. Lech Zielaskowski / Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
 |
Kraków, 2-10 czerwca 1979 - pielgrzymi po mszy na Błoniach celebrowanej przez papieża Jana Pawła II
(fot. Romana Kahl-Stachniewicz / Ośrodek KARTA) |
 |
"Opinia" - pismo wydawane przez Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela
(fot. Ośrodek KARTA) |
 |
pismo "Robotnik" związane z KSS "KOR", jego celem była "pomoc w działaniach zmierzających do solidarnej obrony interesów robotniczych, zwiększanie udziału pracowników w ustalaniu wysokości zarobków, warunków i czasu pracy..."
(fot. Ośrodek KARTA) |
red.
|
|
|
