Kalendarium niepodległości część XXV - w imię Rzeszy
 |
Szamotuły, 13 grudnia 1939, egzekucja pięciu Polaków za rzekome wywieszenie polskiej flagi
(fot. Ośrodek KARTA) |
Proszowice, 20-07-2018
W imię Rzeszy. Zanim dojdzie do starcia niemiecko-sowieckiego, w czerwcu 1941, obaj agresorzy na okupowanych przez siebie polskich ziemiach solidarnie niszczą warstwę przywódczą - tak, by Rzeczpospolita nie miała szans na odrodzenie. III Rzesza powiększa własną państwowość o obszary na wschodzie i północy, zaś w granicach Generalnego Gubernatorstwa przygotowuje przestrzeń dalszej ekspansji. Ludność nienadająca się do germanizacji ma być sprowadzana do roli niewolniczej lub zgładzana.
Podbój znaczącej części Europy daje nazistowskim Niemcom możliwość realizacji celu dotąd nienazwanego. W Berlinie-Wannsee, w styczniu 1942, naziści postanawiają nie ograniczać się do prześladowań okupowanych społeczności żydowskich, lecz wymordować je w całości. Koncentrowane głównie w Generalnym Gubernatorstwie, mają trafiać do miejsc przemysłowego ludobójstwa - finału Zagłady.
 |
Kurów, 19 kwietnia 1940, miasto zniszczone bombardowaniami
(fot. František Krabička / Ośrodek KARTA) |
 |
Warszawa, 1-2 lipca 1940, nowo wybudowany mur przyszłego getta u zbiegu ulic Chmielnej i Zielnej
(fot. František Krabička / Ośrodek KARTA) |
 |
Warszawa, 1 września 1940 - przemianowanie placu Saskiego na plac Adolfa Hitlera podczas uroczystości z okazji pierwszej rocznicy wybuchu II wojny światowej
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
 |
Okolice Palmir, 1940-1941 - grupa Polaków prowadzona przez niemieckich policjantów na rozstrzelanie
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
 |
Kraków, wrzesień 1941 - tramwaj z tabliczką "Tylko dla Niemców"
(fot. Ewald Theuergarten / Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
14 czerwca 1940 - do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz w Oświęcimiu dociera pierwszy masowy transport: ponad 700 polskich więźniów politycznych z więzienia w Tarnowie. Później w pobliżu powstaje drugi obóz - we wsi Brzezinka (Birkenau). Łącznie w Auschwitz-Birkenau Niemcy zamordowali ponad milion Żydów (oraz tysiące Polaków, Romów i ofiar innych narodowości). Powstają też kolejne obozy, m.in. w Lublinie (Majdanek) i w Treblince.
Władysław Bartoszewski (więzień obozu Auschwitz): Spędzono nas wszystkich na plac apelowy. Przyszedł komendant obozu [Karl] Fritzsch i powiedział: "Popatrzcie tam, na ten komin. Popatrzcie, to jest krematorium. Wszyscy pójdziecie do krematorium, 3 tysiące stopni ciepła". [...] Pobledliśmy, drżałem. Bałem się. [...] Esesmani wyszukali sobie ofiarę, nauczyciela z Warszawy, nowo przywiezionego do obozu. [...] Kapo wywlekł go przed front. [...] Zaczęli tego nauczyciela bić, znęcać się nad nim. Upadł, pozostał już na ziemi, nieprzytomny, krwawił. [...] Stało nas tam z 5 tysięcy mężczyzn, wyprężonych na baczność, żaden z nas nic nie zrobił. [...] Co przez zastraszenie można osiągnąć w ciągu paru godzin, jak można poniżyć człowieka.
Auschwitz, 22 września 1940
4 marca 1941 - władze niemieckie wydają rozporządzenie, na mocy którego ludność żydowska zostaje wyjęta spod prawa. Od tej pory mordy na Żydach nie są karane.
Lipiec 1941 - początek niemieckiej zbrodni w podwileńskich Ponarach: w ciągu 3 lat ginie tu z rąk niemieckich okupantów i litewskich kolaborantów ok. 100 tys. osób, w tym ok. 70 tys. Żydów polskiego pochodzenia i do 20 tys. Polaków.
20 stycznia 1942 - podczas konferencji w Głównym Urzędzie Bezpieczeństwa Rzeszy zapada decyzja o "ostatecznym rozwiązaniu" kwestii żydowskiej w Europie.
Zygmunt Klukowski (ordynator szpitala) w dzienniku: Życie nasze przebiega teraz w atmosferze śmierci, gwałtu i bezprawia. Ludność jest sterroryzowana, gnębiona coraz mocniej. Bez końca mnożą się ofiary. [...] Bardzo zaostrzył się kurs w stosunku do Żydów. [...] Na szosie widzimy teraz więcej samochodów wojskowych, motocykli itp. Całymi pociągami lub pojedynczymi wagonami wywożą gdzieś mężczyzn cywilnych, przeważnie Żydów. [...] Coraz większe są trudności i ograniczenia aprowizacyjne. Już nawet kartofli nie można swobodnie przewozić bez specjalnej przepustki. Ceny na wszystkie artykuły wzrosły niepomiernie.
Szczebrzeszyn, 25 marca 1942
Wśród Żydów panuje ogromne przygnębienie i niepokój. Ze wszystkich stron dochodzą wiadomości o niesłychanych gwałtach dokonywanych na Żydach. Koleją przywożą całe pociągi Żydów z Czechosłowacji, z Niemiec i ostatnio nawet z Belgii. U nas też wysiedlają Żydów z różnych miasteczek i miast [do obozu zagłady w Bełżcu].
Szczebrzeszyn, 26 marca 1942
 |
Zawiercie, listopad 1941 - sierpień 1943 - Żydzi zgrupowani przed budynkiem dworca, pilnowani przez policjantów z Schutzpolizei
(fot. Ośrodek KARTA) |
 |
Zawiercie, listopad 1941 - sierpień 1943 - funkcjonariusz Schutzpolizei obcinający Żydowi brodę
(fot. Ośrodek KARTA) |
 |
Warszawa, 1941 - dzieci handlujące w getcie
(fot. Ośrodek KARTA) |
 |
 |
afisze i obwieszczenia z okresu niemieckiej okupacji
(fot. Biblioteka Narodowa) |
red.
|
|
|
