Kalendarium niepodległości część XVIII - śmierć Marszałka
|
Warszawa, 13-14 maja 1935, warta honorowa przy trumnie ze zwłokami Józefa Piłsudskiego w Belwederze (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
Proszowice, 7-06-2018
Śmierć Marszałka.12 maja 1935. Umiera Józef Piłsudski, co w kraju i na świecie spotyka się z gestami wyjątkowego hołdu. Zarazem narasta w Polsce sanacyjny bezwład.
Odejście Marszałka Piłsudskiego wywołuje liczne i mocne głosy podziwu dla jego życiowej drogi. Rodzi się jednocześnie nadzieja, że bez jego dyktatorskich rządów możliwa będzie naprawa stosunków wewnętrznych, w tym polityki wobec mniejszości narodowych, głównie ukraińskiej. Sanacja jednak przekreśla te szanse, stawiając na kontynuację władzy autorytarnej - teraz już bez dyktatora, który miałby szeroki, społeczny autorytet czy rangę międzynarodową.
Nowa ordynacja wyborcza do pomniejszonych Sejmu i Senatu ma odebrać obu Izbom podstawowe cechy Parlamentu - piłsudczycy starają się całkowicie obezwładnić opozycję. Partykularyzm jednej partii, przy jej gwałtownej propagandzie służebności państwu, wystawia je na wielkie ryzyko geopolityczne. Kraj, zawłaszczany przez pułkowników u władzy, zaczyna tracić charakter.
|
Warszawa, 15 maja 1935, wyprowadzenie trumny ze zwłokami Marszałka Józefa Piłsudskiego z katedry św. Jana (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
|
Warszawa, 16 maja 1935, uroczystości pogrzebowe Marszałka Józefa Piłsudskiego (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
|
Warszawa, 16 maja 1935, mieszkańcy biorący udział w uroczystościach pogrzebowych Marszałka Józefa Piłsudskiego na Polu Mokotowskim (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
|
Warszawa, 16 maja 1935, oficerowie Wojska Polskiego przeciągają platformę kolejową z trumną Marszałka Józefa Piłsudskiego w kierunku Dworca Głównego (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
|
Kraków, 18 maja 1935, wniesienie trumny ze zwłokami Józefa Piłsudskiego do krypty św. Leonarda w katedrze na Wawelu, na pierwszym planie gen. Edward Rydz-Śmigły i gen. Kazimierz Sosnkowski (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
12 maja 1935 - w Warszawie umiera Józef Piłsudski, prezydent Ignacy Mościcki mianuje Edwarda Rydza-Śmigłego Generalnym Inspektorem Sił Zbrojnych.
Witold Gombrowicz (pisarz): Skłamałbym twierdząc, że śmierć Marszałka nie wstrząsnęła mną głęboko - umierał z nim pewien okres naszego bytowania, kraj pozbawiony jego twardej ręki wkraczał w Nieznane, najeżone groźbami.
Warszawa 12 maja 1935
Bernard Singer (publicysta) w artykule w "Naszym Przeglądzie": W dzień defilady pogrzebowej [...] oczy skierowały się w stronę Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych Rydza-Śmigłego i w stronę stojącego obok niego generała Sosnkowskiego oraz szeregu rządowego z premierem na czele. [...] Póki trwała i snuła się legenda, obracali się oni wszyscy w stronę wodza jako podkomendni. Dziś mają rządzić bezpośrednio za pomocą paragrafów nowej Konstytucji, która formalnie daje im moc władzy. [...]
Kończy się mityczna tajemniczość ukryta w Belwederze. Zaczyna się - w okresie kryzysu gospodarczego, nierozwiązanych zagadnień społecznych i narodowościowych - poruszanie się mężów stanu w ramach nowej Konstytucji, zaostrzone ścieraniem się poglądów. Żaden czynnik równy legendzie nie będzie mógł przerywać sporu jednym słowem. Zaczynają się dni próby.
Warszawa, 21 maja 1935
8 lipca 1935 - zostaje wprowadzona nowa ordynacja wyborcza, zmniejszająca liczbę posłów i senatorów oraz zmieniająca system proporcjonalny na większościowy.
Bernard Singer w artykule Zgon sejmu w "Naszym Przeglądzie": Zgon Sejmu następował jak gdyby w jakąś jesienną pogodę, choć było upalnie. [...] W atmosferze ogólnego ziewania toczyła się cała dyskusja. Posłowie opozycyjni nie wykazywali również więcej energii. Nad Sejmem zawisła klątwa marazmu. Powtarzano zdania dawno już znane, obracano się dokoła oklepanych ogólników. [...] Gdy dowiedziano się ostatecznie, że projekt ustawy zostanie przyjęty bez poprawek, [...] zrezygnowano całkowicie z dalszej walki.
Warszawa, 1 lipca 1935
5 grudnia 1935 - wicepremier i minister skarbu Eugeniusz Kwiatkowski przedstawia w wystąpieniu sejmowym skalę problemów gospodarczych, naprawcze działania rządu oraz program walki z kryzysem. Kwiatkowski inicjuje utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego (budowanego w latach 1936-1939 w południowo-centralnej Polsce).
|
Kraków, 18 maja 1935, dekoracje żałobne na ulicy Basztowej po śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
|
Kowel, maj 1935, klepsydry na ulicy 3 Maja informujące o śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
|
Kraków, maj 1935, dzieci przy sarkofagu marszałka Józefa Piłsudskiego w krypcie św. Leonarda na Wawelu (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
|
Kraków, sierpień 1935, prezydent RP Ignacy Mościcki podczas budowy kopca na Sowińcu poświęconego pamięci Marszałka Józefa Piłsudskiego (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
|
Warszawa, 12 maja 1936, uczczenie pamięci Józefa Piłsudskiego minutą ciszy w pierwszą rocznicę śmierci (fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
red.
|
|
|