Kalendarium niepodległości część VII
 |
Gdańsk, 23 marca 1919, protest niemieckich mieszkańców miasta przeciwko postanowieniom konferencji pokojowej w Paryżu
(fot. fotopolska.eu) |
Proszowice, 6-03-2018
Racje Wersalu. Niemcy podpisują traktat pokojowy, uznając na swoim wschodzie polskie państwo, lecz zgodę na linię graniczną przyjmują za zabieg taktyczny, tymczasowy, wymagający radykalnej rewizji w przyszłości. Alianci, zaakceptowawszy zasadnicze postulaty Polski na zachodzie, nie aprobują polityki wschodniej polskich władz, kwestionując ich roszczenia wobec sąsiedzkich narodów. Jednocześnie z finałem konferencji w Wersalu, kończą się w Galicji Wschodniej walki z Ukraińcami - Polacy zwyciężają.
Pokój, ustanowiony przez konferencję międzynarodową, nie jest docelowy dla żadnego z krajów na Wschodzie. Niejasny status Rosji (trwa wojna domowa), Białorusi, Ukrainy, Litwy... - czyni z postulatu odbudowy polskich Kresów, jako warunku stabilizacji Rzeczpospolitej, zapowiedź wojenną. Polska nie jest też pewna wywiązania się Niemiec z ustaleń traktatu. A jednak jej niepodległość zostaje potwierdzona.
 |
Paryż, 28 czerwca 1919, delegaci państw zgromadzeni w Galerii Zwierciadlanej w Pałacu wersalskim na uroczyste podpisanie traktatu pokojowego, poniżej: pierwsze dwie strony traktatu z podpisami
(fot. Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie, LC-DIG-ppmsca-07634) |
 |
Paryż, 18 stycznia 1919, posiedzenie delegatów otwierające konferencję pokojową w Paryżu
(fot. Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie, LC-DIG-ggbain-28298) |
 |
od lewej: marszałek Francji gen. Ferdinand Foch, premier Francji George Clemenceau, premier Wielkiej Brytanii David Lloyd George, premier Włoch Vittorio Orlando, minister spraw zagranicznych Włoch Sidney Sonnino
(fot. Biblioteka Kongresu w Waszyngtonie, LC-DIG-ggbain-28374) |
18 stycznia 1919 - rozpoczyna się paryska konferencja pokojowa.
28 czerwca 1919 - Roman Dmowski oraz Ignacy Jan Paderewski podpisują traktat wersalski. Polska otrzymuje Poznańskie oraz znaczną część Prus Królewskich, o przynależności państwowej Warmii, Mazur i Górnego Śląska mają rozstrzygnąć plebiscyty. Zostaje utworzone Wolne Miasto Gdańsk. Traktat nie reguluje kwestii wschodniej granicy Polski.
30 lipca 1919 - w Sejmie Ustawodawczym trwa debata nad ratyfikacją traktatu wersalskiego;
Premier Ignacy Jan Paderewski podczas debaty: Ojczyzna nasza wolna nareszcie! Traktat pokojowy, podpisany przez Niemców, uznał niepodległość Polski, główne sprzymierzone i stowarzyszone mocarstwa stwierdziły ją uroczyście. Jeśli plebiscyt na Warmii, w Prusach Książęcych i na Górnym Śląsku na naszą wypadnie korzyść, to odzyskamy znaczny szmat macierzystej ziemi [
]. Dziś już śmiało rzec można, że tam na zachodzie stanęła pokaźna i piękna część państwowego gmachu Polski, stanęła mocno, na prawnych podstawach, uznana przez wszystkie ludy i narody, przez wszystkie największe świata potęgi. (brawa, głos: A gdzie jest Gdańsk?)
[...]. Interes naszego narodu wymaga, ażeby tam, na zachodzie, było nas Polaków jak najwięcej, a Niemców jak najmniej. [...]. Pomówmy otwarcie. Aliantom nie pomogliśmy wiele, [...] a jednak żądamy, ażeby oni gównie o nas myśleli, nami się zajmowali, najkorzystniej nasze tylko załatwiali sprawy. [...] Ocknijcie się, otrząśnijcie, bo w całym długim szeregu dnia piękniejszego, sławniejszego, wiekopomniejszego nie ma, daty szczęśliwszej, piękniejszej i płodniejszej niż dzień 28 czerwca 1919. (brawa i oklaski) [...]. Czekają nas wielkie przeciwieństwa i ciężkie trudy. Od dalszego układu pokojowego, a poniekąd od szybkiego zwycięstwa polskiego oręża losy kresów wschodnich i wielkość Polski zależeć będzie. Powiedzmy jednakże sobie śmiało i otwarcie, że siła, zdrowie i trwałość Rzeczpospolitej tylko od nas samych zależą (brawa i oklaski).
21 stycznia 1920 - kończy się paryska konferencja pokojowa.
 |
Kolibki, posterunek Straży Granicznej na granicy Polski i Wolnego Miasta GdańskaPolskie
(fot. Biblioteka Narodowa) |
 |
kopia mapy granicy polsko-niemieckiej z projektu traktatu pokojowego, odrzuconego przez Niemcy 7 maja 1919
(fot. Biblioteka Narodowa) |
 |
mapa przedstawiająca granice ustalone w traktacie wersalskim
(fot. Biblioteka Narodowa) |
 |
granica polsko-niemiecka koło Piaśnicy
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe) |
red.
|
|
|
