Kalendarium niepodległości część VI

Litwa, kwiecień 1919, grupa żołnierzy na krótko przed zajęciem Wilna
(fot. Ośrodek KARTA)

Proszowice, 24-02-2018

Stan graniczny. Od stycznia 1919 w Paryżu trwa konferencja pokojowa, mająca ustalić nowy porządek w powojennej Europie. Tymczasem od pierwszych miesięcy istnienia Polska znajduje się w konflikcie ze wszystkimi swoimi sąsiadami, musząc się dodatkowo liczyć z postępującym na zachód zagrożeniem bolszewickim. Józef Piłsudski, decydując się w kwietniu na wkroczenie do zajętego przez bolszewików Wilna, formułuje wobec Litwinów koncepcję federacyjną.

     Jednocześnie Sejm postuluje objęcie przez Rzeczpospolitą ziem w granicach sprzed pierwszego rozbioru. Kwestia stosunku do kształtu wschodniej granicy budzi gorące dyskusje i spory. Otwarte fronty z bolszewikami na północy i Ukraińcami na południu określają sytuację wojenną Polski w pierwszych miesiącach po odrodzeniu.

Litwa, kwiecień 1919, żołnierze 5 Pułku Piechoty na stanowisku karabinu maszynowego
(fot. Ośrodek KARTA)
Wołkowysk, 21 kwietnia 1919, Sztab Dywizji Litewsko-Białoruskiej podczas przejazdu z Wołkowyska do świeżo zdobytej Lidy
(fot. Ośrodek KARTA)
Wilno, koniec kwietnia 1919, kondukt żałobny ofiar walk o miasto
(fot. Leonard Siemaszko/Narodowe Archiwum Cyfrowe)

1 listopada 1918 - rozpoczyna się konflikt polsko-ukraiński o przynależność Lwowa.

koniec listopada 1918 - Polacy zajmują większą część Lwowa.

2 marca 1919 - odbywa się spotkanie Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu. Roman Dmowski, Prezes KNP: Jeżeli chcemy swoją sprawę należycie postawić dziś, to musimy przede wszystkim dowieść, [...] że plan, który mamy, jest to plan wytworzenia państwa silnego. [...]. Otóż, jeżeli się mówi o potrzebie stworzenia państwa silnego, [...] to nie można wymawiać wyrazu "federacja". Federacja to jest słabość, a nie siła. [...] Proszę panów, [...] byśmy przyjęli zasadę, że do państwa polskiego jednolitego, niepodzielonego na żadne polityczne jednostki, włączymy tylko takie obszary, które nam zapewnią bezwzględną przewagę narodową w tym państwie. [...]. Nie popełniajmy tego błędu, który zabił państwo rosyjskie. Cechą państwa rosyjskiego było to, że miało silniejszy apetyt niż żołądek. Łaknęło dużo, nie mogąc strawić. Wiem, że apetyty i my mamy, ale jesteśmy przecież zachodnim narodem i mamy na nie hamulec. Trzeba te apetyty pohamować, bo inaczej stworzymy przyszłym pokoleniom taką ojczyznę, że się przy niej nie utrzymają.

19 kwietnia 1919 - Wojsko Polskie zajmuje Wilno; ppłk Władysław Belina-Prażmowski (dowódca kawalerii polskiej zdobywającej Wilno od bolszewików) w odezwie do mieszkańców Wilna: Z rozkazu Naczelnego Wodza Józefa Piłsudskiego, wojska polskie wkroczyły do Wilna. Przynosimy Wam wolność od wszelkiej przemocy, wyzwolenie spod rosyjskiego bolszewickiego despotyzmu. Zamiast absolutyzmu sowdepów [Sowietów], samowoli i terroru, niesiemy wielkie idee demokracji Zachodu: prawdziwą wolność i równość, poszanowanie praw jednostek i narodów [...]. Chcemy Was bronić tak od barbarzyństwa i anarchii Wschodu, jak i od zakusów uczynienia z tej ziemi kolonii niemieckiej [...]. Nie narzucimy nikomu ani wiary, ani języka obcego. Szanować będziemy prawa każdego obywatela kraju, bez różnicy wyznań i narodowości.

16 lipca 1919 - wojna polsko-ukraińska kończy się zwycięstwem Polaków.

Wilno, 21 kwietnia 1919, odezwa Edwarda Śmigłego-Rydza do mieszkańców Wilna po zajęciu miasta przez Wojsko Polskie
(fot. Biblioteka Narodowa w Warszawie)
Wilno, 22 kwietnia 1919, odezwa "Do mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego" w języku polskim i litewskim wydana przez Józefa Piłsudskiego
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)
Wilno, 22 kwietnia 1919, uroczysty wjazd Józefa Piłsudskiego do zajętego przez Wojsko Polskie miasta
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)
Wilno, 27 kwietnia 1919, mieszkańcy witają Józefa Piłsudskiego po zajęciu miasta przez Wojsko Polskie
(fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe)


red.   

Artykuł pochodzi ze strony: Internetowego Kuriera Proszowskiego
Zapraszamy: https://www.24ikp.pl/serwis/ko/nn/20180224kalendarium06/art.php