Tunele wysokie tzw. "igołomskie"
 |
| (fot. zbiory autora) |
Proszowice, 13-03-2019
Wieś gminna Koniusza, stanowi doskonały punkt widokowy na okolicę. W pierwszym rzucie, na horyzoncie pojawiają się wielkie kominy kombinatu metalurgicznego w Nowej-Hucie. Jednak oglądając ten obraz, w żywej scenerii, pojawiają się zakłócenia. Coś połyskuje, w jaskrawych promieniach marcowego słońca. Czy to fata-morgana, lub inne optyczne złudzenie... Czym są te tajemnicze "jeziorka folii"?
Ściślej, są to tunele foliowe, na sąsiedniej gminie Igołomii-Warzeńczyce. Tunele sa pomieszczeniami do uprawy warzyw. Uprawia się po nimi, w celu szybszej wegetacji, takie warzywa jak: kapusta wczesna, kalafior, sałata, papryka, pomidory, ogórki, marchew, pietruszka z nacią.
W tym terenie, na dużych obszarach, rozpowszechnił się ten typ tunelów. Konstrukcję nośną ich, stanowią najczęściej półkoliste pałąki. Są wykonane z drutu, rurek metalowych lub z tworzyw sztucznych. Całość konstrukcji pokrywa przezroczysta folia.
 |
| tunel "igołomski" (fot. zbiory autora) |
Tunel igołomski - budowany jest sposobem gospodarczym, dostosowany do lokalnych warunków przyrodniczo-ekonomicznych. I doczekał się fachowej nazwy, używanej w dziale-ogrodnictwa. Elementy konstrukcji stanowią eliptyczne pałąki wykonane z rur czarnych. Zwykle złomowanych o średnicy 3/4 lub 1/2 cala. Czasami zamiast rur, używa się też drutu grubości 10 lub 12 mm. Pałąki długości 6 metrów, są wyginane ręcznie, bez użycia giętarki. Końce pałąków są wbijane w ziemię, na głębokość 35-45 cm. Odległość między poszczególnymi pałąkami, w zależności od użytego materiału wynosi od 1.2-1,5 metra. Wysokość tunelu waha się, między 1,4 -1,5 m. Rur nie łączy się rurą kalenicową-poziomą, co umożliwia szybkie rozmontowanie i przeniesienie konstrukcji. Długość tunelu wynosi 30 m, a szerokość 3,5 m. Do przykrycia używa się foli grubości 0,18-0,22 mm. Produkowana jest w rękawie 3 metrowym i pasie o szerokości 6 metrów. Brzegi (35-40 cm) folii nałożonej na konstrukcje, obsypuje się na bokach tunelu ziemią.
W późniejszym okresie, gdy tunel wymaga wietrzenia, ziemia ze szczytów jest usuwana. A folia przyciskana jest ciężkimi przedmiotami. W celu przewietrzenia tunelu, folia na szczytach jest unoszona i podtrzymywana deskami lub innymi przedmiotami. Bądź mocowana do pierwszego pałąka. Według opinii użytkowników, tunel tego typu jest praktyczny z uwagi na: niewielki koszt konstrukcji i robocizny związanej z jego wykonaniem.
Zalety tunelu igołomskiego:
- Osłonia warzywa przed chłodami, zimnymi i wysuszającymi wiatrami.
- Chroni przed niekorzystnymi czynnikami jak grad czy deszcze.
- Duża wytrzymałość na wiatry wynikające z eliptycznego kształtu i całkowitej szczelności.
- Łatwość przenoszenia z jednej uprawy na drugą.
- Dobre wykorzystanie folii, ponieważ wytrzymuje dwa okresy wegetacyjne.
- Folia chroni glebę przed szybkim wysychaniem, zapobiega erozji wietrznej i wodnej oraz wymywaniu składników mineralnych z gleby.
- Ogranicza także kontakt rośliny z czynnikami chorobotwórczymi i szkodnikami glebowymi.
- Zapobiega brudzeniu sie roślin.
 |
| sposoby stosowania folii w warzywnictwie (fot. zbiory autora) |
 |
| sposób mocowania brzegów powłoki foliowej na tunelu igołomskim (fot. zbiory autora) |
Opisany tunel, wykorzystywany jest w jednym sezonie, w dwóch uprawach. Przez kwiecień do początku maja, przykrywane są kalafiory lub wczesna kapusta. A następnie od maja do czerwca, ogórki uprawiane z rozsady. Rośliny przykrywane są tylko czasowo. Po ustaleniu się cieplejszej pogody, folia jest zdejmowana. Odchwaszczanie wykonywane jest ręcznie. Podlewa się wodą ze zbiorników stałych lub mobilnych.
Marcin Szwaja
Warto podkreślić fakt, że ten sławny typ tunelu igołomskiego jest widoczny i na polach gminy Koniusza. Tak więc, już nie stanowią zagadkowego widoku. Choć nie w tak imponującej liczbie, jak te na obszarze gminy Igołomia i Wawrzeńczyce. Jednak można poszerzyć swą wiedzę o nich. A ten artykuł na pewno w tym pomoże...
ŹRÓDŁA, BIBLIOGRAFIA:
- dr Jan Rumpel, mgr Konstanty Grudzień; Folia w warzywnictwie gruntowym; Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne; Warszawa 1984
|
|
|
