Narodowe Czytanie "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego
 |
| pierwsze wydanie "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego z rycinami Kazimierza Sichulskiego (źródło: Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa) |
Proszowice, 2-09-2017
Od 2012 roku w kulturze naszego kraju funkcjonuje Narodowe Czytanie, szczególnie cennych utworów literackich. Pierwszym był, jakżeby inaczej "Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza. W tym roku, tego wyróżnienia dostąpiło "Wesele" Stanisława Wyspiańskiego. Ten dramat "od zawsze" stanowił obowiązkową lekturę w szkołach średnich i doczekał się niezliczonych interpretacji, a kolejne pokolenia uczniów polskiej szkoły, znały na pamięć, co ciekawsze cytaty.
Czy o genezie powstania utworu i jego ideowym przesłaniu wiemy już wszystko?... Uważam, że nie!!!
Ważną kwestię w dramacie, w kontekście sytuacji na polskiej wsi, stanowi odniesienie do rzezi galicyjskiej i widma Jakuba Szeli, to przerażający motyw... Z początkiem lat siedemdziesiątych, ceniony działacz ruchu ludowego z Posądzy, Paweł Blitek, zagadnął mnie, czy Pan wie, że S.Wyspiański swoje "Wesele" dedykował Gabrielowi Godlewskiemu i "Jutrzence"? - Nie wiedziałem i nie wierzyłem.
Podjąłem dociekania. Stanisław Wyspiański w 1900 roku uczestniczył w ślubie i przyjęciu weselnym swojego kolegi Lucjana Rydla i Jego żony Jadwigi Mikołajczykówny w domu Włodzimierza Tetmajera w Bronowicach. Dramat na kanwie tego wydarzenia ukazał się drukiem i był wystawiany w teatrze w 1901 roku wzbudzając ogromne emocje w środowisku, a Gabriel Godlewski, wespół z ziemianami i włościanami ówczesnego powiatu miechowskiego i ks. Bronisławem Sokołowskim, proboszczem w Nasiechowicach, z pomocą adwokata Józefa Dunina, dokonali aktu notarialnego spisanego przez Władysława Ankiewicza z datą 7-19 II 1899 roku. W konsekwencji było to niezwykle ważne wydarzenie na polskiej wsi pod zaborem rosyjskim, po upadku Powstania Styczniowego.
Nie sposób w tym artykule pełniej odnieść się do działalności "Jutrzenki", wcześniej powstałego Kieleckiego Towarzystwa Rolniczego i powstawania Kółek Rolniczych. Wielu autorów okresu międzywojennego uważa za oczywisty fakt, że S.Wyspiański swoje "Wesele" dedykował Gabrielowi Godlewskiemu i "Jutrzence". Ja, również do nich należę...
G.Godlewski przez władze carskie był mamiony możliwością funkcji posła do rosyjskiej Dumy. Odrzucił tę propozycję z komentarzem, wybierzcie mnie do Sejmu, gdy ten będzie obradował w Warszawie. Tego dla władz carskich było za wiele. W 1905 roku rozwiązały "Jutrzenkę", a on zmuszony został do opuszczenia zaboru rosyjskiego i udał się do Krakowa. Zmarł w 1909 roku. Córką G.Godlewskiego była Aniela Zdanowska (1882-1970), żona Juliana Zdanowskiego ze Śmiłowic, wybitnego polityka okresu sprzed I wojny światowej, jednego z tych wielkich którzy z mozołem budowali zręby odradzającej się Polski, a w okresie międzywojennym odgrywał ważną rolę w funkcjonowaniu Sejmu i Senatu oraz Kółek Rolniczych.
G.Godlewski, jego córka Aniela i J.Zdanowski spoczywają w grobowcach rodzinnych na cmentarzu w Miechowie, tuż po wejściu główną bramą na cmentarz, w bliskim sąsiedztwie mogiły i pomnika poległych w tragicznej bitwie miechowskiej w okresie Powstania Styczniowego.
Odegrali ważną rolę w dziejach naszej Ojczyzny i naszej Małej Ojczyzny.
 |
| pierwsze wydanie "Wesela" Stanisława Wyspiańskiego z rycinami Kazimierza Sichulskiego (źródło: Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa) |
Henryk Pomykalski
|
|
|
