XXI Konkurs Ludwika Hieronima Morstina?...
 |
| rok 1989, pierwszy z lewej syn Ferdynanda Kurasia, konkurs poświęcony twórczości jego ojca (fot. zbiory autora) |
 |
| rok 1989, konkurs poświęcony twórczości Ferdynanda Kurasia (fot. zbiory autora) |
Proszowice, 13-12-2016
Jeszcze z końcem lat 60-tych XX wieku, świadomość w naszym regionie, że L.H.Morstin, wybitny humanista (znawca kultury starożytnej Grecji i Rzymu, pisarz, żołnierz Legionów i dyplomata), jest synem naszej Ziemi, była znikomą. W tamtym czasie, jedyną znaną mi osobą propagującą urok Pławowic, ich gospodarzy, Janiny-Niny, z domu Żółtowskiej, kobiety wielkiej urody, która była modelem dla Antoniego Madejskiego, rzeźbiarza sarkofagu królowej Jadwigi w Katedrze na Wawelu i srebrnych monet okresu międzywojennego zwanych "Wandą", była Pani Danuta Lewandowska.
Jako jedyna z naszego regionu, uczestniczyła w pogrzebie poety na cmentarzu Powązkowskim w 1966 roku. Żegnała Go grudką Proszowskiego czarnoziemu.
Będąc pod ogromnym wpływem opowiadań pani Danuty o Pławowicach i Zjazdach Poetów, w sytuacji gdy 45 lat temu zaistniał na mapie naszego regionu dzisiejszy Zespół Szkół im. Emila Godlewskiego w Piotrkowicach Małych, naturalnym było, dla młodej, dynamicznej kadry pedagogicznej, sięgnięcie do korzeni kultury regionu.
 |
| rok 1989, konkurs poświęcony twórczości Ferdynanda Kurasia (fot. zbiory autora) |
 |
| rok 1989, konkurs poświęcony twórczości Ferdynanda Kurasia (fot. zbiory autora) |
Jesienią 1972 roku szkoła zorganizowała sesję popularno-naukową poświęconą L.H.Morstinowi. To wydarzenie odbiło się szerokim echem w środowisku. Okolicznościowy, znakomity referat zaprezentowała Stanisława Wydziałkiewicz. Na ręce Stanisława Kaczmarczyka - przewodniczącego Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Proszowickiej, współorganizatora sesji, wpłynął serdecznej treści okolicznościowy telegram od Jarosława Iwaszkiewicza.
Obecny na tej uroczystości redaktor Jan Lohman, zamieścił na łamach "Życia Literackiego" nadzwyczaj sympatyczny artykuł, o tym, jak gdzieś, w Piotrkowicach Małych, w pięknym krajobrazie Koniuszy, w znakomitej aurze, pamiętają o L.H.Morstinie i Zjazdach Poetów w Pławowicach. To wydarzenie było inspirującym dla podjęcia idei nazwania Powiatowego Domu Kultury imieniem Poety.
W 1984 roku, w kręgu Inspektora Oświaty i Wychowania w Proszowicach, powstał pomysł konkursów recytatorskich pisarzy i poetów Ziemi Proszowskiej. Pierwszy z tego cyklu konkurs, poświęcony był twórczości L.H.Morstina. On również odbił się szerokim echem w środowisku. W późniejszych latach najpełniej tradycję Pławowic w naszym regionie podjął Arkadiusz Fularski, sekretarz Urzędu Gminy w Nowym Brzesku.
 |
| rok 1989, konkurs poświęcony twórczości Ferdynanda Kurasia (fot. zbiory autora) |
W kolejnych latach IOiW w Proszowicach, wspólnie, z już wtedy Domem Kultury im. L.H.Morstina, szkołami, władzami ZSL, PAX-u i innymi, podjął organizację konkursów recytatorskich pisarzy i poetów: Edwarda Marca, Michała Jagiełły, Adama Grzymały-Siedleckiego, Aleksandra Bocheńskiego, Ferdynanda Kurasia i Jacka Woźniakowskiego.
Edward Marzec (1914-1962), urodzony w Jakubowicach, rodzinnie związany ze Szczytnikami, aktywnie działał min. w Związku Młodej Wsi "Siew", był więźniem Oświęcimia, w PRL, w okresie tzw. odwilży, od marca 1957 roku do lipca 1958 roku pełnił funkcję wiceministra kultury i sztuki. Był Honorowym Przewodniczącym Komitetu Budowy Pomnika T.Kościuszki i jako taki brał udział w uroczystości jego odsłonięcia. Odegrał też ważną rolę w budowie Domu Chłopa w Warszawie.
Konkursowi recytatorskiemu towarzyszyła prezentacja twórczości E.Marca w wykonaniu Piotra Loretza, aktora, męża Edyty Gepert. O taką oprawę zadbał Andrzej Marzec, syn Edwarda, w tamtym czasie szef Pagartu, organizacji ważnej dla artystów, bo w jego gestii były sprawy związane z możliwością wyjazdu polskich artystów do krajów Zachodniej Europy. Konkurs, w dniu 2 V 1985 r. zorganizowany był pod patronatem Stanisława Mazura ,wówczas Posła na Sejm PRL.
I miejsce w nim zdobyła Monika Bednarz z Proszowic.
 |
| rok 1989, konkurs poświęcony twórczości Ferdynanda Kurasia (fot. zbiory autora) |
Michał Jagiełło (1941-2016), urodził się w Janikowicach w parafii Zielenice, był absolwentem LO w Proszowicach. W okresie PRL min. pełnił funkcję zastępcy kierownika wydziału kultury KC PZPR. W okresie Solidarności, świadomie zrezygnował z członkostwa w PZPR i poniósł tego dotkliwe konsekwencje. Jego pasją było taternictwo. On cepr, na pewnym etapie został Naczelnikiem Grupy Tatrzańskiej GOPR.W wolnej Polsce pełnił min. funkcję wiceministra kultury i sztuki oraz dyrektora Biblioteki Narodowej w Warszawie.
Lektura "Rozmowy z samym sobą", Adama Grzymały-Siedleckiego, sprawiła, że stał mi się bliski. Przeprowadzony konkurs, szczególnie z treściami zawartymi we wspomnieniach z dzieciństwa, był nadzwyczaj ciekawym. Postać tego wielkiego formatu humanisty, relacjonującego w prasie wydarzenia z przebiegu wojny polsko-bolszewickiej czy z konferencji w Wersalu, przybliżyła ze znawstwem Marta Blitek, absolwentka KUL, znakomita polonistka. Prowadzona przez nią biblioteka w ówczesnej SP nr 2 w Proszowicach, w ocenie Kuratorium Oświaty i Wychowania, należała do wyróżniających w skali województwa. Na naszym, proszowskim cmentarzu znajduje się grób brata matki A.Grzymały-Siedleckiego, Leopolda Pieprzaka, uczestnika Powstania Styczniowego.
 |
| rok 1989, konkurs poświęcony twórczości Ferdynanda Kurasia (fot. zbiory autora) |
Bracia Bocheńscy z Czuszowa, Józef, Adolf i Aleksander to znaczące osobowości w kulturze naszego narodu. Józef, Maria, dominikanin, przez kilkanaście lat rektor Uniwersytetu we Fryburgu, należał do najwybitniejszych myślicieli chrześcijaństwa w XX wieku, Adolf, publicysta, uczestniczył w bitwach o Narwik, Tobruk i o Monte Casino. Poległ w bitwie o Ankonę.
Aleksander (1904-2001), wybitny publicysta, autor min. Wędrówek po dziejach przemysłu polskiego, związany był w okresie PRL z PAXem. W takiej sytuacji konkurs recytatorski organizowany był wspólnie z miejscowym oddziałem tego stowarzyszenia, któremu przewodniczył Leonard Jaraczewski.
Niewątpliwie najwybitniejszym poetą ludowym na przełomie XIX i XX wieku był Ferdynand Kuraś (1871-1929). Jego droga z Wielowsi, dziś części Tarnobrzegu, do Karwina, gdzie w uznaniu dla swoich zasług otrzymał od państwa gospodarstwo rolne, była długa, pełna chwały, ale też naznaczona trudami życia. Jest on autorem kilkuset wierszy i tomu wspomnień "Przez ciernie żywota" z przedmową Stefana Żeromskiego.
Grób tego wielkiego poety ludowego znajduje się na cmentarzu w Dobranowicach.
 |
| rok 1989, konkurs poświęcony twórczości Ferdynanda Kurasia (fot. zbiory autora) |
W budynku OSP w Kościelcu z zaangażowaniem dyrektora szkoły Jerzego Byśca i miejscowej jednostki OSP, zorganizowany został konkurs recytatorski twórczości Jacka Woźniakowskiego, jednego z legendarnych redaktorów Tygodnika Powszechnego i wydawnictwa Znak. Woźniakowscy byli właścicielami Biurkowa i Polekarcic. Dobrze zapisali się w historii regionu. Min. użyczyli gościnności artystom malarzom pracującym nad Panoramą Racławicką i współuczestniczyli w założeniu szkoły rolniczej w Łyszkowicach.
Myślę, że organizatorzy XXI konkursu recytatorskiego, winni do tej numeracji dodać i ten który już prawie uległ zapomnieniu, a był też zamysłem organizacji cyklu konkursów recytatorskich poetów i pisarzy Ziemi Proszowskiej.
Ziemia Proszowska, przez wieki serce Małopolski, zrodziła wielu wybitnych ludzi kultury. W procesie wychowania, nas wszystkich, warto sięgnąć do ich dorobku i znaczenia w kulturze naszego narodu.
Henryk Pomykalski
 |
| rok 1989, konkurs poświęcony twórczości Ferdynanda Kurasia (fot. zbiory autora) |
|
|
|
