Co mówi KRUS i ARiMR o dzierżawie gruntu
 |
| (fot.zbiory ikp) |
Proszowice, 15-07-2016
Dzierżawa - jeden z typów umów prawa cywilnego. Reguluje ją Kodeks cywilny w art. 693-709. Istotą dzierżawy jest to, że wydzierżawiający na oznaczony czas oddaje dzierżawcy rzecz (nieruchomości rolne) do używania i pobierania pożytków, w zamian za co dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu czynsz. Konieczną cechą dzierżawy jest zatem jej odpłatność.
Umowa dzierżawy oprócz przekazania własności aktem notarialnym jest jedną z form przekazywania użytkowania gruntu przez osoby chcące przystąpić do ubezpieczenia społecznego rolników bądź zaprzestania użytkowania celem pobierania świadczenia emerytalno-rentowego w pełnej wysokości.
Zarówno w pierwszym jaki i w drugim przypadku umowa dzierżawy powinna zostać sporządzona na piśmie, nie musi mieć charakteru dokumentu urzędowego (spisana przez notariusza). Jeżeli chodzi o okres obowiązywania umowy w pierwszym przypadku czyli do celów ubezpieczeniowych okres jej obowiązywania jest dowolny. Natomiast umowa dzierżawy do celów emerytalnych lub rentowych musi być sporządzona zgodnie z art.28 ust 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników na minimum 10 lat (oczywiście można ją wypowiedzieć wcześniej) i należy ją zarejestrować w Ośrodku Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej.
Osoby ubezpieczone w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego powinny zgłaszać Kasie wszystkie umowy dzierżawy, na podstawie których zaprzestały osobistego użytkowania gruntu będącego ich własnością. Ma to istotne znaczenie dla określenia spełniania warunków do podlegania i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników. Zgodnie z art. 7 ust.1 i 2 i art.16 ust.1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990r ubezpieczeniu społecznemu rolników (Dz. U. z 2016 poz. 277 ze zm.) podlega z mocy ustawy rolnik, którego gospodarstwo rolne obejmuje obszar powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny, a także jego małżonek lub domownik, jeżeli nie podlega innemu ubezpieczeniu i nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. Natomiast art.6 tej samej ustawy mówi, że ilekroć w ustawie jest mowa o rolniku - rozumie się pełnoletnią osobę fizyczną, zamieszkującą i prowadzącą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, osobiście i na własny rachunek, działalność rolniczą w pozostającym w jej posiadaniu gospodarstwie rolnym, w tym również w ramach grupy producentów rolnych, a także osobę, która przeznaczyła grunty prowadzonego przez siebie gospodarstwa rolnego do zalesienia.
Zatem warunkiem podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników jest osobiste użytkowanie gruntu będącego własnością rolnika lub gruntu, którego jest w posiadaniu np. na podstawie umowy dzierżawy.
Dlatego obowiązek zgłoszenia do KRUS-u każdej umowy dzierżawy spoczywa zarówno na rolniku, który wydzierżawił swój grunt oraz na rolniku który dzierżawi grunt od innej osoby powiększając areał użytkowanego gruntu i który składa w ARiMR na dzierżawione działki wnioski o przyznanie płatności obszarowych.
Zgodnie z art. 2 pkt. 14 ustawy z dnia 5 lutego 2015r o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego (Dz. U.z 2015 r. poz. 308, z późn. zm) użyte w ustawie określenie rolnik - oznacza rolnika w rozumieniu art. 4 ust. 1 lit. a Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1307/2013 z dnia 17 grudnia 2013r, w którym definicje:
- "rolnik" oznacza osobę fizyczną lub prawną bądź grupę osób fizycznych lub prawnych, bez względu na status prawny takiej grupy i jej członków w świetle prawa krajowego, których gospodarstwo rolne jest położone na obszarze objętym zakresem terytorialnym Traktatów, określonym w art. 52 TUE w związku z art. 349 i 355 TFUE, oraz które prowadzą działalność rolniczą;
- "gospodarstwo rolne" oznacza wszystkie jednostki wykorzystywane do działalności rolniczej i zarządzane przez rolnika, znajdujące się na terytorium tego samego państwa członkowskiego;
- "działalność rolnicza" oznacza:
- produkcję, hodowlę lub uprawę produktów rolnych, w tym zbiory, dojenie, hodowlę zwierząt oraz utrzymywanie zwierząt do celów gospodarskich;
- utrzymywanie użytków rolnych w stanie, dzięki któremu nadają się one do wypasu lub uprawy bez konieczności podejmowania działań przygotowawczych wykraczających poza zwykłe metody rolnicze i zwykły sprzęt rolniczy, w oparciu o kryteria określone przez państwa członkowskie na podstawie ram ustanowionych przez Komisję, lub
- prowadzenie działań minimalnych, określanych przez państwa członkowskie, na użytkach rolnych utrzymujących się naturalnie w stanie nadającym się do wypasu lub uprawy;
Zgodnie z informacją zawartą na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w przypadku gdy działka rolna lub zwierzę, do których rolnik ubiega się o przyznanie płatności, stanowią przedmiot posiadania samoistnego i posiadania zależnego, płatności bezpośrednie przysługują posiadaczowi zależnemu. Stosownie do art. 336 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz.121, z późn. zm.), posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Zatem, w odniesieniu do gruntów, płatności bezpośrednie przysługują osobie, która faktycznie użytkuje grunty, utrzymuje je w dobrej kulturze rolnej zgodnej z ochroną środowiska (zgodnie z normami) oraz wypełnia wymogi zasady wzajemnej zgodności. Płatności nie są przewidziane dla właścicieli, którzy, dysponując jedynie tytułem własności do gruntu, nie prowadzą na nim działalności rolniczej.
W świetle powyższego nie może istnieć sytuacja, w której właściciel gruntu podlega ubezpieczeniu społecznemu rolników w KRUS a nie użytkuje własnego gruntu, ponieważ go wydzierżawił innej osobie jak również osoba, która wydzierżawiła grunt powiększając areał użytkowanego gospodarstwa i pobierająca płatności obszarowe na dzierżawione działki i nie zgłasza tego faktu do KRUS.
Przypominamy, iż zgodnie z art.37 ust.1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników - rolnik nie czekając na wezwanie Kasy obowiązany jest w ciągu 14 dni informować o wszelkich okolicznościach mających wpływ na podleganie ubezpieczeniu i o zmianach tych okoliczności. Powiększenie użytkowanego gruntu ma istotny wpływ na wysokość opłacanych w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego składek na ubezpieczenie społeczne o którym mówi art.17 ust.4: rolnik, którego gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 50 ha przeliczeniowych, opłaca dodatkową składkę miesięczną w wysokości:
- 12% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych do 100 ha przeliczeniowych;
- 24% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 100 ha przeliczeniowych do 150 ha przeliczeniowych;
- 36% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 150 ha przeliczeniowych do 300 ha przeliczeniowych;
- 48% emerytury podstawowej - w przypadku gdy gospodarstwo rolne obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 300 ha przeliczeniowych.
Agnieszka Kowęzowska
|
|
|
