Dolny Śląsk oczami proszowickich seniorów

---

Kamieniec Ząbkowicki - w drodze do zamku (fot. Bogusław Rusek)

W pierwszym dniu na ich szlaku wycieczkowym znalazł się Kamieniec Ząbkowicki i Twierdza Srebrna Góra:

• Kamieniec Ząbkowicki. Celem był neogotycki zamek - pałac księżniczki niderlandzkiej Marianny Orańskiej. Zamek wraz 12. hektarowym parkiem powstał w XIX wieku i jest architektoniczną perłą na skalę europejską. Po II wojnie światowej przez wiele lat niszczał, potem wydzierżawiono go, ale dzierżawca zmarł i w 2012 roku gmina zaczęła przywracać mu dawną świetność. Jest to jedyna budowla w świecie, w której znajdziemy elementy architektury mauretańskiej, willi włoskich, zamków szkockich i angielskich, a cztery wieże stylizowane są na wieże zamku księcia Brzetysława II - według przekazów historycznych stał on w Kamieńcu Ząbkowickim w średniowieczu.
  
  Szerokie schody prowadzące do zamku są typowe dla architektury romantycznej. Cechą charakterystyczną tutejszego zamku jest symetria, typowa dla budowli barokowych. Bryła pałacu zbudowana jest na planie prostokąta. Zamek otoczony jest murem, w którego narożnikach znajdują się cztery pary okrągłych baszt. Cztery wieże narożne mają 33,6 m wysokości. Potężne tarasy, wewnętrzne dziedzińce, setki zaułków i zakamarków sprawiały, że zwiedzający czuli się tutaj jak w twierdzy mauretańskiej.

Kamieniec Ząbkowicki - przed zamkiem (fot. ze zbiorów Wiesława Palucha)

• Twierdza Srebrna Góra. Twierdza jest jednym z najciekawszych zabytków militarnych w Europie. Ogromna twierdza jest unikalnym przykładem XVIII wiecznej fortyfikacji górskiej. Twierdza jest położona na wysokości ponad 600 m n.p.m. Fortyfikacja została wzniesiona na rozkaz Fryderyka II Wielkiego - Króla Prus i powstała w latach 1765 - 1777. Zadaniem obiektu było kontrolowanie Przełęczy Srebrnej i wzmocnienie linii obronnej umocnień przedgórza sudeckiego przed zagrożeniami ze strony wojsk austriackich. W swojej historii twierdza nigdy nie była zdobyta.
  
  28 listopada 1867 roku Twierdza Srebrna Góra przestała spełniać rolę obiektu militarnego. W twierdzy na zwiedzających oczekiwał przewodnik - żołnierz, w XVIII wiecznym mundurze z uzbrojeniem, który oprowadził zwiedzających po twierdzy. Zwiedzanie obejmowało m.in. Donżon z którego korony rozpościera się piękny widok na okoliczne pasma górskie oraz XVIII wieczne kazamaty z latarniami i srebrnogórskie opowieści o dawnej broni.

Twierdza Srebrna Góra (fot. Wiesław Paluch)

Kolejny dzień na szlaku wycieczkowym dotyczył poznawania krajobrazu i obiektów w obrębie Gór Sowich:

• Zagórze Śląskie z Zamkiem Grodno. Zamek powstał z kamienia, rozłożony na planie nieregularnym dopasowany został swymi murami do kształtu szczytu Góry Choina (450 m n.p.m.) i położony jest nad sztucznym Jeziorem Bystrzyckim. Zamek należy do najstarszych na Dolnym Śląsku - świadczy o jego istnieniu dokument z 1315 roku. Składa się z dwóch części: zamku górnego - starszego i zamku dolnego z zabudowaniami gospodarczymi i wyjątkowym budynkiem bramnym ozdobionym dekoracją sgraffitową przedstawiającą stojące na tylnych łapach lwy. Na zamku górnym znajduje się wysoka wieża, budynki mieszkalne i mały dziedziniec ze średniowieczną cysterną na wodę.
  
  Na wieżę prowadzą ciasne, strome schody, z tarasu wieży rozciągają się przepiękne panoramy na okoliczne góry i doliny, to wszystko mieli okazję zobaczyć i podziwiać turyści - seniorzy z Proszowic. Ponadto wewnątrz zobaczyli piękne portale, urządzoną komnatę i ekspozycje poświęcone dawnej sztuce oblężniczej i krzyżom pokutnym. Na zamku dolnym zwiedzili dwa dziedzińce, tam zobaczyli m.in. studnie, kilkusetletnią "lipę sądową" (odbywały się pod nią sądy podwładnych) i armatę. Podziemne kazamaty z salami tortur wraz z zrekonstruowanymi urządzeniami i narzędziami tortur oraz muzeum regimentu.

Zagórze Śląskie - Zamek Grodno (fot. Wiesław Paluch)

• Głuszyce z "Podziemnym Miastem Osówka". Góry Sowie od ponad od ponad 70 lat skrywają w swoim wnętrzu nie rozwikłaną, aż do teraz tajemnicę kilkukilometrowego kompleksu podziemnych korytarzy budowanych przez Niemców w czasie II wojny światowej, ich budowę rozpoczęto w 1943 roku, a prace, które nie zostały ukończone, trwały tam do ostatnich dni wojny. Do tej pory nie wyjaśniono, w jakim celu hitlerowcy budowali ten kompleks. Jedna z hipotez mówi, że miała być tam kwatera Hitlera, inna zaś, że chciano tam przenieść fabrykę zbrojeniową. Dziś do zwiedzania Osówki turyści do wyboru mają dwie trasy: historyczną i ekstremalną. Turyści z Proszowic wybrali historyczną trasę na zwiedzanie Osówki wraz z przewodnikiem.

Głuszyce - Podziemne Miasto Osówka (fot. Wiesław Paluch)

• Nowa Ruda z Muzeum Górnictwa. Placówka mieści się w dawnej Kopalni Węgla Kamiennego Nowa Ruda. W skład placówki - oprócz muzeum - wchodzi podziemna trasa turystyczna w kopalni. Najciekawszym punktem zwiedzania była podziemna trasa, którą uczestnicy wycieczki zwiedzali wyposażeni w kaski. W kopalni mogli wszystkiego dotknąć, przesunąć, czy podnieść aby sprawdzić jak ciężki był górniczy trud. Zwiedzanie trasy zakończył przejazd elektryczną kolejką. Ponadto byli w muzeum, gdzie zobaczyli eksponaty górnictwa podziemnego i przebywali na terenie naziemnego kompleksu, gdzie obejrzeli unikatowe piece i wieże szybowe.

Nowa Ruda - Muzeum Górnictwa (fot. Wiesław Paluch)