OPPIDO COSSZYCZE - świadek wieków średnich cz.I
|
obraz Marii Magdaleny - patronki parafii Koszyce (fot. zbiory autora) |
4-04-2012
Koszyce (Małopolska, powiat proszowicki) to miejscowość, która w obecnych czasach posiada status siedziby gminy. Gmina Koszyce w swych granicach skupia miejsca i miejscowości, które wieki temu odgrywały ważne zadania administracyjne militarne i ekonomiczne.
W czasach dynastii Piastów Ziemia Koszycka była świadkiem osadzania przez dynastów potężnych rodów piszących się jako: Ród Gryfitów; Ród Łapsza (ród z czasów Bolesław Szczodrego)- dziś upamiętniony miejscowością Łapszów (gmina Koszyce); Ród Topór Oksza; Ród Półkozic; Ród Wadwicz (ród Hanusza)piszącego się jako "Heinckonis Wadewicz Frater uternius - Heinckonis de Przemykow". Ród Wadwicz w czasie bitwy pod Grunwaldem w straży królewskiej; Ród Działosza i wiele innych.
Ziemia Koszycka w czasach dynastii Piastów, Andegawenów, Jagiellonów to miejsca bogatych probostw do których zaliczyć należy: probostwo w Przemykowie; probostwo w Witowie; probostwo w Książnicach Wielkich.
Probostwa obsadzane były duchownymi skupionymi wokół Dynastii rządzącej. Osoby te często pełniły funkcje doradcze, polityczne, dyplomatyczne. W czasach Piastów, Andegawenów, Jagiellonów wpływały na politykę królewską.
"Biskupstwo krakowskie należało do najbogatszych w Polsce. Już wtedy ludność wnosiła opłaty za kolędę i możliwość słuchania mszy. Duchowieństwo mogło do woli gromadzić funkcje kościelne, a więc można było być np. proboszczem, kanonikiem katedralnym jednocześnie w Krakowie Sandomierzu, Kruszwicy. U podstaw tej piramidy byli marnie opłacani wikariusze, którzy pełnili funkcje kościelne".
"Królowie i książęta w wiekach średnich uważali, że duchowieństwo stanowi sól ziemi to ludzie światli umiejący pisać i czytać. Znali łacinę, prowadzili szkoły, przepisywali księgi, prowadzili rachunki książęce, układali dokumenty, pisali historie Polski,pełnili funkcje dyplomatów, a więc swobodnie mogli się porozumiewać z całą Europą".
Dziś zarabiamy w euro, frankach, dolarach, złotych a w wiekach średnich doradcą płaciło się np. zbożem, które przynosiło duże zyski. Władca dokonywał zapłaty duchowieństwu poprzez nadanie dziesięciny snopowej na miasto, wieś. Tym bardziej, że ziemie w powiecie proszowickim są bardzo urodzajne.
Przełomowym okresem dla Ziemi Koszyckiej to lokowanie miasta w czasie dynastii Andegawenów. Dokonała tego w roku 1374 Elżbieta Łokietkówna. Lokowania miasta dokonano na obszarze, na którym istniała osada ludzka prawdopodobnie włodyka (najemcy, wojownika) i wasala (osoba przyrzekająca wierność księciu), o której Stanisław Rospond wypowiada się tak "oznaczająca potomków Kosza lub Kocha" również Kazimierz Rymut wypowiada się w podobny sposób "Nazwa pochodzi od nazwy osobowej Kosz".
Miasto zostało nazwane jako "Oppido Cosszycze". Lokowane na prawie magdeburskim posiadało immunitet sądowniczy i swobody prawne przyznane przez regenta. Ustanowione targi w poniedziałki. Wielkim wydarzeniem dla średniowiecznych Koszyc był 8 dniowy jarmark na święto Marii Magdaleny, który odbył się w roku 1421 za panowania króla Polski Władysława Jagiełły. Wydarzenie to świadczy o tym że Koszyce jako miasto już wtedy odchodziło od prawa składu ustanowionego przez dynastie Andegawenów na rzecz rozwoju korporacji kupieckich i handlu na rynki dalekie. Przeniesienie targu w tym mieście na dzień wtorkowy przez dynastę miało wymiar pozytywny pod względem ekonomicznym i społecznym. Działanie takie świadczy o dużej sile ekonomicznej tego miasta.
"W Koszycach kupcy wystawiali swoje towary przez trzy dni po dniu przyjazdu poczym mogli jechać dalej" łącznie z przyjazdem i odjazdem było to dni 5. Od 1377r. mieszczanie nabyli prawo do nabywania dóbr ziemskich. Jednak nic nie było za darmo mieszczanie w zamian za przywileje składali przysięgę na wierność Ludwikowi i jego córce. To powodowało wsparcie miasta przez dynastę i szybki jego rozwój, a wszystko dzięki otwartym szlakom handlowym. Do Koszyc przybywali często mieszczanie krakowscy, dworzanie królewscy i ludność napływowa. W czasach Królowej Jadwigi w Koszycach osadzali się synowie polskiej szlachty, która niejednokrotnie pobierała nauki na uniwersytecie krakowskim to również kupcy pochodzący z Niemiec, Węgier, Rusi też Żydzi. To oni kupowali swoje posiadłości w Koszycach, Proszowicach, Skalbmierzu. Ludzie ci stawali się rajcami, wójtami tych miast. Często zdarzało się, że np. Koszyczanin żenił się z krakowianką bądź na odwrót. Świadczy to o tym, że byli to ludzie bogaci. Bogaci mieszczanie stawali się dzierżawcami żup solnych ich majątki rosły szybciej niż innych możnowładców to w tym okresie wyłoniła się nazwa Proszowice jako obszaru powiatu. W małych miastach w okresie rządów Andegawenów w Polsce powstawały łaźnie, sklepy, jatki i młyny. Była też biedota nazywana plebsem ludzie ci byli na posługach ludzi bogatych i oni też mieli swój udział w rządzeniu.
|
herb Samsona (fot. pl.wikipedia.org) |
Hipotezy dotyczące nazwy Koszyce (powiat proszowicki):
|
|
|