Powstanie Listopadowe 1830-1831
 |
| nagrobek gen. Jana Skrzyneckiego w kościele oo. dominikanów w Krakowie (fot. pl.wikipedia.org) |
30-11-2011
Powstanie Listopadowe rozpoczęło się 29Listopada 1830roku.Tego dnia spiskowcy dowodzeni przez porucznika Piotra Wysockiego wznieśli bunt w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie i zaatakowali Belweder.
30 listopada 1830 roku powstańcy i ludność Warszawy zdobyła Arsenał. Od dniu 1 grudnia doszło do aresztowań potencjalnych przywódców powstania i wywózka ich na Sybir.
Gdy powstanie rozlało się po zaborze Rosyjskim żyli jeszcze ludzie, którzy pamiętali poświęcenie uczestników zrywów narodowych u boku "Naczelnika Kościuszki" i "Armii Napoleona". W listopadzie 1830 roku odżyła wiara Polaków na Niepodległość Ojczyzny. Polscy oficerowie znali słabe punkty wielkiej Armii Cara Mikołaja I. Były nimi np. utrudniony transport (brak kolei, dobrych dróg).
Polscy wyżsi oficerowie nie wierzyli w rychłe zwycięstwo. Królestwo Polskie wystawiło do powstania 40 tys. dobrze wyszkolonych żołnierzy jednak ich morale było słabe. Armia cara, która tłumiła powstanie liczyła 127 tys. żołnierzy, dobrze wyszkolonych i uzbrojonych. Rosyjski historyk Aleksander Puzyrewski w monografii 1831 r. pisze: "Armia polska odznaczała się w boju zarówno gwałtownością ataku jak i walecznością obrony". Do najważniejszych bitew Powstania Listopadowego zaliczamy: bitwę pod Ostrołęką (1831), Stoczkiem i Boremlem (1831), bitwę pod Olszynką Grochowską (1831r).
W skład Armii Powstańczej wchodziły również oddziały składające się z rekrutów pochodzących z innych zaborów. Władze austriackie początkowo obojętnie podchodziły do wybuchu powstania. Austriacy uważali, że groźny element dla cesarza opuszcza monarchię. Galicja stała się zapleczem finansowym i militarnym dla walczących powstańców (z Galicji organizowano przeżuty broni do Królestwa).
Żołnierzy Polskich walczących pod sztandarami ze znakiem Orła Białego po upadku powstania czekał ciężki los to wywózka na Sybir lub emigracja. Wcielanie byłych powstańców do wojska rosyjskiego (służba ich miała trwać 25 lat często na Kaukazie). Sieroty po żołnierzach powstańcach wcielano do szkół wojskowych, w których warunki życia były bardzo ciężkie. Po powstaniu zaborca zniósł Sejm i rozwiązał Armię, zamknięto Uniwersytet Warszawski. Około 9 tys. żołnierzy powstańców emigrowało do Francji, Anglii, Stanów Zjednoczonych, Belgi, Włoch. Ludzie ci kierowali się honorem żołnierza, który "nie pozwalał zginać karku przed zwycięzcą". Wybitnymi postaciami polskiej emigracji po Powstaniu Listopadowym tzw. "Wielkiej Emigracji" byli: gen. Józefa Bema, Fryderyk Chopin, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki i wielu innych. Powstanie Listopadowe upadło w 21 października 1831 r. wtedy to skapitulowała ostatnia powstańcza twierdza w Zamościu.
Mogiły powstańców, obeliski, które upamiętniają tamte dni są obecne w historii wsi, miast wielu cmentarzy i kościołów np. w Krakowie w kościele Dominikanów w kaplicy Ligęzów złożono szczątki gen. Jana Skrzyneckiego. W Krzeszowicach na cmentarzu w kaplicy cmentarza znajduje się grób gen. Józefa Chłopickiego. W mauzoleum w Tarnowie złożono szczątki Józefa Bema.
Dziś o powstaniu Listopadowym przypomina nam pieśń pt: Warszawianka jej premiera odbyła się 5 kwietnia 1851 roku w Teatrze Narodowym.
Paweł Staniszewski
ŹRÓDŁA:
- Mówią Wieki - Magazyn Historyczny 2011
|
|
|
