Tajemnica herbów
 |
| herb Koszyc i Proszowic (fot. autor) |
24-05-2011
Człowiek współczesny pomimo upływu wielu stuleci nadal posługuje się znakami, które zawarte są w różnych kodeksach np. Kodeksie Ruchu Drogowego. Kryją pewne zasady postępowania które nie przestrzegane mogą w konsekwencji doprowadzić do nieszczęścia.
Można uznać, że zasady te są wpojone nam ludziom współczesnym przez pokolenia naszych poprzedników (przechodź na drugą stronę ulicy tylko po pasach tak uczyła Pani w przedszkolu i szkole). Są pewnymi wytycznymi na przyszłość.
Człowiek średniowiecza starał się opisywać świat tym co go otacza. Robił to dzięki rycinom, rysunkom, obrazom, rzeźbom, herbom.
Znaki herbowe rodziły się podczas wypraw krzyżowych. Najdawniejsze z tych symboli pamiętają cesarzy królów i książęta, najstarsze cechy rzemieślników i dziedzictwo miast, które niejednokrotnie przekazywane było w formie znaku, który kryje w sobie legendy, pieśni, wydarzenia historyczne. Świat przepełniony był wtedy ideą rycerza. Rycerskim stylem i modelem, dla jednych był to styl życia a dla innych przedmiot pożądania.
 |
| Symbol średniowiecznej róży (Tu leży miłość wierna swojemu Bogu.) (fot. autor) |
 |
| Symbol IHS ułożony z Lilii z buławami Hetmańskimi wbitymi w połowę serca(a gdzie druga połowa Serca ?) (fot. autor) |
 |
| Orzeł w koronie na piersiach z herbem Gozdowa (fot. autor) |
 |
| Runy (fot. autor) |
Symbol ten stał się z czasem dziedzictwem całych pokoleń. Nasi Dziadowie również często powoływali się na herb ponieważ w języku niemieckim słowo Erbe tłumaczy się jako dziedzictwo, tożsamość.
Herb zapuszcza korzenie w przeszłość tak odległą, jak tylko sięgała wiedza i wyobraźnia ludzka. Opowiada o sukcesie pokazuje ilość gestów wielkich czynów i słów. Ludzie bogaci nie mogąc wejść w szeregi rycerstwa tworzyli do nich legendy, baśnie i mity.
Początkowo znaki te rodziły się spontanicznie wykorzystywane były do łączenia się ludzi w określone społeczności i stąd np. cechy rzemieślników posiadające swój herb, to również herby miast . To także znak własności początkowo wypalany na drzewach, sierści zwierząt zwane tamgą.
W wielu miejscach których historia sięga średniowiecza spotykamy się z różnymi kształtami znajdującymi się np. na kościołach, kamieniach, drzewie są to tak zwane runy. Należą one do grupy znaków związanych dawnym pismem których do tej pory nieudało się odszyfrować. Stanowią one tak zwane zapisy poprzednich pokoleń i ich tajemnicę.
W średniowiecznych herbach heraldycy używali czterech barw, do których możemy zaliczyć: czerń, czerwień, błękit, zieleń. Odpowiadają one czterem żywiołom. Czerń to ziemia to również kolor zakonu. Czerwień ogień to również kolor krwi. Błękit powietrze to również kolor siły pierwotnej. Zieleń woda to kolor życia i nadziei.
W herbach występują również tak zwane metale (kolory) są to : srebro odpowiada bieli to czystości. Złoto - odpowiada Cnocie, Honorowi, Wierze, miłosierdziu i wzniosłość ducha. Wszystkie barwy w herbach łącza się z ideą rycerza jego kodeksu, etyki, honoru, obyczaju a wiec służby.
Herby początkowo rodziły się spontanicznie kojarzone były ze zjawiskami, rzeczami z którymi człowiek się stykał. Wybierano więc jastrzębia ród Jastrzębców. Drzewo zwane Godzimbą ród Godziębów itp.
Okres średniowiecza to również myślenie ludzi poprzez symbol który zamknięty zostaje w obrazie, rzeźbie. Często herbem miasta bywa forma krzyża, anioła lub osoba uznawana jako święta. Wszystko to ma spowodować pobudzenie naszej wyobraźni dla tamtych czasów i odnieść się do określonego punktów na skali czasu. A to składa się na los pokoleń, które mieszkały tu przed nami i w herbach wieściły przyszłość przyszłym pokoleniom.
Na ziemiach polskich pierwsze polskie herby rycerskie pojawiły się w XIIIw. Do nich możemy zaliczyć: Herby Nowina, Korab, Zaręba, Doliwa, Jastrzębiec, Topór, Leliwa.
Pierwszy spis znaków rodowych utrwalił Jan Długosz ukazując tym samym różnorodność Rzeczypospolitej. Sama heraldyka na przestrzeni wieków podlegała zmianom. Po wielu dziesięcioleciach okresu niekorzystnego dla naszej ojczyzny odżywa historia herbów. Coraz chętniej korzystamy z herbarzy które niegdyś spisywane dawały obraz Polski Szlacheckiej oraz jej przekrój kulturowy, obyczajowy, wyznaniowy taka właśnie była Polska na przestrzeni wieków.
ŹRÓDŁA:
- Ukryte światła Herbów; Jerzy Piechowski-Nasza Księgarnia 1991
- Herby miast i miejscowości - Wikipedia
- Museum of Natural History Oxford (Wielka Brytania)
- Kościół w Koszycach
- Kościół w Książnicach Wielkich
- Kościół w Przemykowie
Opracował: Paweł Staniszewski
|
