Przedwojenna kuźnia kadr Wojska Polskiego cz. I

Dzisiaj jest wtorek, 23 kwietnia 2024 r. (114 dzień roku) ; imieniny: Ilony, Jerzego, Wojciecha	Ś. Dzień Książki i Praw Autorskich

serwis

wydarzenia

informacje

skarby Ziemi Proszowskiej

tv.24ikp.pl

W.Nowiński - wrześniowe...

Magda K.-G. - prawo dla...

serwis IKP / działy autorskie / zachwyćmy się... (A.Powidzki) / Przedwojenna kuźnia kadr Wojska Polskiego cz. I

O G Ł O S Z E N I A

godzinowa 45 dni

Kursy walut
NBP	2023-01-24
USD	4,3341	+0,23%
EUR	4,7073	-0,24%
CHF	4,7014	-0,22%
GBP	5,3443	-0,38%
Wspierane przez Money.pl

Przedwojenna kuźnia kadr Wojska Polskiego cz. I

Ostrów Mazowiecka - Ratusz (fot. Andrzej Powidzki)

Proszowice, 1-10-2016

Szkoła Podchorążych Piechoty w Komorowie k/Ostrowi Mazowieckiej

Ostrów Mazowiecka - niewielka miejscowość w połowie drogi z Warszawy do Białegostoku. Na tamtędy przejeżdżających ludzi nie robi ona szczególnego wrażenia. Miasteczko księżnej Anny Mazowieckiej nie różni się szczególnie od innych niewielkich miejscowości woj. mazowieckiego, poza jednym szczegółem, to tutaj na dalekich przedmieściach Ostrowi w znajdowały się tzw. Koszary Komorowskie. W latach 1917-1918 i 1926-1939 mieściła się tu Szkoła Podchorążych Piechoty Wojska Polskiego. Do dzisiaj na terenie Garnizonu Komorowo pozostaje pamiątka po podchorążych, jest nią jedna z największych galerii pomników historycznych zgromadzonych w jednym miejscu. Podobny zbiór pomników można znaleźć tylko w amerykańskiej uczelni wojskowej West Point.

Korzystając więc z okazji i mając chwilę wolnego czasu, można się zatrzymać na chwilę i odwiedzić to ciekawe miejsce.

Garnizon Komorowo k/Ostrowi Mazowieckiej

     Historia Garnizonu Komorowo jest bardzo bogata i sięga czasów carskich. W latach 1889-1892 na terenie Komorowa władze carskie wybudowały kompleks koszar wojskowych, w których w latach 1892-1915 stacjonowały: 23. Nizowski Pułk Piechoty i 24. Symbirski Pułk Piechoty oraz 6. Brygada Artylerii Polowej. W okresie I wojny światowej koszary były zajmowane przez okupacyjne oddziały wojsk niemieckich. Natomiast w okresie międzywojennym w koszarach stacjonowały jednostki Wojska Polskiego, w tym Szkoła Podchorążych Piechoty.

     Po kampanii wrześniowej 1939 roku koszary w Komorowie zajmują wojska niemieckie, które od 1941 roku powołują szpital polowy i tworzą obóz jeniecki - Stalag 333 - dla jeńców radzieckich oraz obóz pracy dla ludności cywilnej. Obóz jeniecki funkcjonował od jesieni 1941 roku do listopada 1943 roku. W tym okresie śmierć poniosło 43. tysiące żołnierzy radzieckich. Ludność cywilna, która pomagała jeńcom, trafiała do niemieckich katowni w Ostrowi Mazowieckiej siedziby gestapo "Browar" (dzisiejsza Szkoła Podstawowa i Gimnazjum Nr 1) i więzienia policyjnego "Czerwoniaka" (dziś budynek naprzeciwko poczty).

     Początkowo po wojnie w 1949 roku przystąpiono do rozbiórki koszar, lecz w 1950 roku wstrzymano rozbiórkę i przystąpiono do odbudowy koszar. Wówczas obiekty garnizonu przejmują jednostki wojskowe: geodezyjno - kartograficzna, chemiczna i batalion samochodowy, powstaje Wojskowa Administracja Koszar oraz zostaje powołany do życia w garnizonie Wydział Administracyjno - Gospodarczy.

Ostrów Mazowiecka (fot. Andrzej Powidzki)

     Lata 1952-1958 są okresem, w którym powstaje osiedle mieszkaniowe dla kadry wojskowej przy ulicy Kościelnej, a w 1961 roku powstała Szkoła Podstawowa Nr 4 (obecnie Zespół Szkół Publicznych nr 2 w Ostrowi Mazowieckiej im. 18. Pułku Artylerii Lekkiej).

     W drugiej połowie lat siedemdziesiątych nastąpiła największa w okresie powojennym rozbudowa kompleksu koszarowego w Garnizonie Komorowo. W okresie tym wybudowano: warsztaty samochodowe, stołówkę żołnierską, budynek koszarowy oraz basen kryty. Wówczas powstaje drugie osiedle mieszkaniowe dla kadry i pracowników cywilnych wojska przy ulicy Cegielnianej.

     W latach 1969-1988 powstaje i funkcjonuje specjalistyczna jednostka: Wojskowe Obserwatorium Astronomiczno - Grawimetryczne. Jednostka ta otrzymuje w Garnizonie Komorowo nowo wybudowany budynek, w którym oprócz specjalistycznej aparatury pomiarowo - obserwacyjnej umieszczono planetarium. W 1995 roku następuje reorganizacja jednostek wojskowych w garnizonie i utworzenie jednostki topograficzno - kartograficznej.

     W 2004 roku otwarto Satelitarne Centrum Operacji Regionalnej, które po pięciu latach od otwarcia upadło z przyczyn ekonomiczno - politycznych, choć miało być dumą polskiej geodezji, a stało się domem starców. Dosłownie!

W budynku centrum otwarto 15 maja 2015 roku Dom Pomocy Społecznej, a w byłym planetarium o półkolistym sklepieniu urządzono piękną kaplicę.

Szkoła Podchorążych Piechoty

     W sierpniu 1914 roku, gdy wybuchła I wojna światowa, współpracujące ze sobą dotąd państwa zaborcze - Rosja, Niemcy i Austro - Węgry, znalazły się w przeciwstawnych obozach polityczno - militarnych. Po zajęciu Królestwa Polskiego przez państwa centralne Niemcy i Austro - Węgry, władcy tych państw w listopadzie 1916 roku proklamowali utworzenie sprzymierzonego z nimi Królestwa Polskiego z namiastką rządu - Tymczasową Radą Stanu i wojskiem - Polską Siłą Zbrojną.

     W kwietniu 1917 roku Legiony Polskie, będące odrębną polską wojskową formacją w ramach armii austriackiej, przemianowane wcześniej na Polski Korpus Posiłkowy, zostały przekazane Niemcom z zamiarem włączenia do Polskiej Siły Zbrojnej. W lipcu 1917 roku większość pochodzących z żołnierzy z Królestwa Polskiego odmówiło złożenia przysięgi na wierność Niemiec, wskutek czego zostali internowani. Żołnierze którzy złożyli przysięgę, weszli w skład Polskiej Siły Zbrojnej (PSZ), zwanej też nieco złośliwie "Polnische Wehrmacht".

     W celu stworzenia korpusu oficerskiego dla tej formacji w sierpniu 1917 roku Niemcy utworzyli w koszarach wojskowych w Komorowie koło Ostrowi Mazowieckiej Szkołę Aspirantów Oficerskich szkolących kadry dla potrzeb PSZ (Offizieren Aspiranten Schule). Po odzyskaniu niepodległości w listopadzie 1918 roku Szkołę Aspirantów Oficerskich, już przemianowaną na Szkołę Podchorążych, przeniesiono do kompleksu budynków przy Alejach Ujazdowskich w Warszawie. Obecnie część tych zabudowań zajmuje kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

     Szkoła ta, zwana także Wojenną Szkołą Podchorążych Piechoty, miała za zadanie szkolenie młodzieży - posiadającej wykształcenie ogólne - na oficerów piechoty oraz umożliwiała uzyskanie podstawowego wykształcenia wojskowego kandydatom na oficerów innych broni.

pomnik Anny Mazowieckiej (fot. Andrzej Powidzki)

     W sierpniu 1921 roku utworzono w szkole kurs roczny (unitarny), jako pierwszy rok nauki dla kandydatów, którzy mieli zamiar poświęcić się na stałe służbie wojskowej w stopniu oficerskim. Po jego ukończeniu uczniowie uzyskiwali stopień podchorążego oraz prawo wstąpienia do szkół oficerskich wyższych - wszystkich broni. We wrześniu 1922 roku powołano do życia przy Szkole Podchorążych pierwszy rocznik Oficerskiej Szkoły Piechoty o kursie 2-letnim. Pokojowa organizacja szkół, wprowadzona w listopadzie 1922 roku, przewidywała osobne etaty dla Oficerskiej Szkoły Piechoty i Szkoły Podchorążych.

     12 maja 1926 roku słuchacze i kadra Szkół dotrzymują wierności Rządowi i Prezydentowi RP Stanisławowi Wojciechowskiemu, między innymi stając "oko w oko" z oddziałami Józefa Piłsudskiego na moście Józefa Poniatowskiego i blokując ich wejście do lewobrzeżnej Warszawy - "Przewrót majowy".

     Po przewrocie majowym w 1926 roku Szkoła Podchorążych i Oficerska Szkoła Piechoty przeniesiona została z Warszawy do Komorowa koło Ostrowi Mazowieckiej - pierwszego miejsca założenia Szkoły Podchorążych.

     Czy zdecydowała o tym postawa podczas przewrotu majowego (niektórzy twierdzą, że to odwet za postawę w zamachu majowym), czy też względy praktyczne i lokalowe (znaczne z roku na rok rosnące zainteresowanie w społeczeństwie służbą oficera zawodowego, wymagające zapewnienia stosownego zaplecza, które z kolei zapewniał duży zespół koszarowy i poligonowy w Komorowie), trudno dziś to rozsądzić.

     Jesienią 1926 roku obie szkoły zostały ściśle zespolone pod nazwą Oficerska Szkoła Podchorążych Piechoty (OSPP). Natomiast w sierpniu 1928 roku przywrócono tradycyjną nazwę Szkoła Podchorążych Piechoty (SPP).

     W kwietniu 1937 roku zarządzona została likwidacja batalionu rocznego kursu unitarnego. Odtąd też wyłączną drogą do Szkoły Podchorążych Piechoty stały się kursy podchorążych rezerwy piechoty organizowane przez dywizje piechoty.

     Od zarania Szkoły Podchorążych Piechoty naukę prowadzono w niej na wysokim poziomie. Program nauki choć ulegał ciągłym zmianom, obejmował przedmioty praktyczne dzielące się na wyszkolenie osobiste (kulturalne) oraz wyszkolenie jako oficera dowódcy i instruktora. Czas podchorążych wypełniony był ponadto służbą i nauką własną.

     To właśnie w Komorowie komendant SPP, płk dypl. Ludwik Bociański wprowadził do ceremoniału promocyjnego zwyczaj pasowania oficerów na pierwszy stopień oficerski na wzór rycerski, dotknięcie piórem szabli lewego ramienia promowanego, który to zwyczaj utrzymał się do czasów współczesnych.

     Ostatnia pokojowa promocja 428. absolwentów Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie, odbyła się 15 listopada 1938 roku, jej komendantem był wówczas płk Eugeniusz Żongołłowicz (09.11.1934 - 15.11.1938). Prezydenta RP reprezentował minister spraw wojskowych gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki. Zaszczytu promowania przez generała Kasprzyckiego dostąpił prymus pchor. Wacław Kuczuk.

     Wybuch II wojny światowej zakończył funkcjonowanie Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie koło Ostrowi Mazowieckiej. W czasie jej funkcjonowania od 1917 roku do 1939 roku jej mury opuściło łącznie 8987. oficerów.

Wielu bohaterów wojny obronnej 1939 roku, a następnie dowódców Państwa Podziemnego i Żołnierzy Niezłomnych ma w swoich życiorysach naukę w tej uczelni.

     Przez jej mury przewinęli się tacy oficerowie jak, generałowie: Marian Kukiel - pierwszy komendant szkoły, Stefan "Grot" Rowecki późniejszy - komendant główny Armii Krajowej, a także Kazimierz Fabrycy, Jan Jagmin-Sadowski czy Józef Kuropieska. Pułkownicy: Marian Porwit - uczestnik walk o niepodległość Polski w I i II wojnie światowej, Jan Rzepecki - delegat Sił Zbrojnych na Kraj w 1945 roku, Karol Piłat - dowódca 5. batalionu 3. Dywizji Strzelców Karpackich w bitwie pod Monte Cassino. Major Henryk Sucharski - bohaterski obrońca Westerplatte czy kapitanowie Władysław Raginis - obrońca Wizny w 1939 roku i Władysław Wysocki - odznaczony pośmiertnie tytułem Bohatera Związku Radzieckiego za Bitwę pod Lenino.

     Decyzją Nr 133/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 kwietnia 2014 roku Wyższa Szkoła Oficerska Wojsk Lądowych imienia generała Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu przejmuje i z honorem kultywuje dziedzictwo tradycji Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie koło Ostrowi Mazowieckiej (1917 - 1939).

opracowanie: Andrzej Powidzki