Zachowek
|
(źródło: zbiory IKP) |
Proszowice, 18-10-2019
Czym jest zachowek?
Zachowek został uregulowany w Kodeksie Cywilnym. Jest to część udziału w spadku, który przysługiwałby uprawnionemu (spadkobiercy), gdyby spadkodawca (zmarły) nie sporządził testamentu. Tym samym zachowek przysługuje tylko i wyłącznie w przypadku sporządzenia testamentu.
Jaka jest wysokość zachowku?
Wysokość zachowku zależy od tego czy uprawniony jest trwale niezdolny do pracy lub małoletni - wtedy przysługuje ? udziału, a w pozostałych przypadkach ?.
Przykładowo:
Zmarły ojciec miał trzech synów, był wdowcem, a najmłodszy syn nie miał ukończone 18 lat. Przed śmiercią sporządził testament, w którym cały swój majątek tj. kwotę 300.000 zł. przekazał po swojej śmierci najstarszemu synowi. W takim przypadku pozostali synowie, którzy nie otrzymali żadnego spadku mają prawo żądać od najstarszego zachowku. Średniemu z nich przysługuje prawo żądania kwoty 50.000 zł. (jest to 1/2 z przysługującej mu w przypadku dziedziczenia bez testamentu kwoty 100 tys. zł.), a najmłodszemu 75.000 zł. (2/3 z 100 tys. zł).
Zachowek oblicza się od wartości całego spadku, czyli wszystkiego co się w tym spadku znajduje (pieniądze, nieruchomości, ruchomości itp.).
Jak należy dochodzić swoich praw o zachowek?
Do stwierdzenia istnienia prawa do zachowku niezbędne jest wydanie sądowego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku albo uzyskanie notarialnego poświadczenia dziedziczenia. Każdy z w/w dokumentów pozwala ustalić kto jest spadkobiercą osoby zmarłej i ma prawo po niej dziedziczyć oraz czy ewentualnie został sporządzony testament i czy jest on ważny.
Następnie po uzyskaniu jednego ze wskazanych dokumentów należy zwrócić się do osoby która otrzymała majątek o zapłatę zachowku w należnej kwocie. W przypadku odmowy niezbędne jest skierowanie pozwu do sądu przeciwko tej osobie.
Czy można żądać zachowku w innej postaci niż pieniężna?
Nie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa zachowek dochodzony od osoby zobowiązanej ma postać tylko i wyłącznie pieniężną. Tym samym zobowiązany nie może zwolnić się z tego obowiązku przekazując np. część odziedziczonej nieruchomości osobie która domaga się zachowku.
Kiedy przedawnia się roszczenie o zachowek?
Termin kiedy dochodzenie zachowku będzie skuteczne to 5 lat od daty ogłoszenia testamentu.
Czy można być pozbawionym prawa do zachowku?
Tak. Spadkodawca ma prawo wydziedziczyć zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki itd.) małżonka oraz rodziców zachowku, jeśli te osoba:
- wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
- dopuściła się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
- uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Oczywiście wydziedziczenie można zakwestionować w sądzie, a ponadto zstępni wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, czyli np. dzieci wydziedziczonego dziecka spadkodawcy (w skrócie wnuki spadkodawcy) są uprawnieni do zachowku.
Uwaga!
Przedstawione powyżej informacje o zachowku zostały podane w sposób maksymalnie uproszczony i skrócony, a co za tym idzie mogą nie dotyczyć każdej sytuacji lub pomijać pewne zagadnienia. W celu upewnienia się czy przysługuje prawo do zachowku i jak go uzyskać zachęcam do kontaktu.
adwokat Marcin Prüffer
|
|
|